- Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi
- Issue: 32
- Developing a Translation Competence Scale (TCS) and Evaluating the Opinions of Prospective Translato...
Developing a Translation Competence Scale (TCS) and Evaluating the Opinions of Prospective Translators and Professional Translators in Turkey regarding Translation Competence
Authors : Fatma Ünal, Fadime Çoban
Pages : 55-90
Doi:10.37599/ceviri.1118561
View : 14 | Download : 2
Publication Date : 2022-07-31
Article Type : Research
Abstract :Çeviri çalışmaları alanında çeviri edinci üzerine yapılan çalışmalar incelendiğinde, literatürde çeviri edincinin tanımı, kavramın nelerden oluştuğu ve edinim sürecinin değerlendirilmesi konusunda çok sayıda çalışma olmasına rağmen, bugüne kadar yapılan araştırmaların çoğunun betimleyici nitelikte olduğu görülmektedir. Çeviri edinci ölçeği oluşturmak için farklı çalışmalar yapılmıştır. Literatürde ele alınan önde gelen çeviri edinci modelleri;) gözlem ve deneyime dayalı bireysel edinç modelleri, b) araştırma projeleri ve uzun dönemli ampirik araştırmalarla elde edilen verilere dayalı çeviri edinci modelleri, c) sektöre dayalı çeviri edinç modelleri olarak sınıflandırılabilir. Bu çalışmamızda ise daha önceden oluşturulan çeviri edinci modellerinden yola çıkılarak ölçek maddeleri ve boyutları oluşturulmuş ve böylelikle de yeni bir çeviri edinci ölçeğinin geliştirilmesinin önü açılmış oldu. Bu yeni geliştirilen çeviri edinci ölçeği ile farklı üniversitelerde öğrenim gören aday çevirmenlerin çeviri edinçleri ile Türkiye'de çeviri piyasasında çalışan profesyonel çevirmenlerin çeviri edinçleri değerlendirilmiştir. Araştırmanın amacı; yazılı çeviri edincini ortaya koyabilecek bir ölçek geliştirmek ve katılımcıların yazılı çeviri edincine yönelik görüşlerini incelemektir. Tarama modelinde yürütülen araştırma; Yazılı Çeviri Edinci (YAZÇE) Ölçeği’nin doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarından elde edilen verilerle uyum indeksleri karşılaştırmasında modelin anlamlı, iyi ve kabul edilebilir değerlere sahip olduğu görülmekte (χ2 = 461,554; sd = 186; p = ,000; χ2/sd = 2,481; SRMR = ,0488; RMSEA = 0,061; CFI = ,918; TLI = ,908; GFI = ,904; AGFI = ,880) olup geçerli ve güvenilir bir ölçek (üç alt boyutlu ve 21 maddeli) olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanında; yazılı çeviri edincinde anlamlı farkın erkek katılımcıların lehine ve etkinin olumlu yönde-orta düzeyde olduğu, katılımcılardan 46 yaş ve üzeri olanların 25 yaş ve altında olanlara göre yazılı çeviri edinci puan ortalamalarının yüksek olduğu, bildiği bir yabancı dilin konuşulduğu ülkede üç aydan fazla bulunanların lehine anlamlı fark olduğu ve etkinin olumlu yönde-orta düzeyde olduğu, korelasyon değerleri doğrultusunda katılımcıların yazılı çeviri edinci durumlarının cinsiyet ve yaş ile düşük düzeyde ve pozitif yönde; bir ülkede bulunma ile düşük düzeyde ve negatif yönde anlamlı ilişkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Bu sonuçlar dikkate alınarak şu önerilerde bulunulmuştur; çeviri edincinin kazanılmasında tecrübe faktörü önemli bir yere sahiptir. Yaşla birlikte dünya bilgisi, konu bilgisi, uzmanlık alanı bilgisi, çeviri yapılan çalışma dillerine maruz kalınma düzeyi arttıkça çeviri edinci de paralel olarak gelişmektedir. Dolasıyla gerek çevirmen adayları gerekse profesyonel çevirmenlerin çeviri tecrübelerini arttırmaya yönelik faaliyetlerde bulunması gerekir.Keywords : Ölçek geliştirme, yazılı çeviri edinci ölçeği, çevirmen edinci, çeviri edinci modelleri.