- Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi
- Issue: 32
- Feminist Translation Activism: Reframing the Narratives of Gender Equality in Turkey through Citatio...
Feminist Translation Activism: Reframing the Narratives of Gender Equality in Turkey through Citationality
Authors : Güliz Akçasoy, Müge Işiklar Koçak
Pages : 1-24
Doi:10.37599/ceviri.1111808
View : 14 | Download : 2
Publication Date : 2022-07-31
Article Type : Research
Abstract :Türkiye’de 1980’lerde filizlenmiş olan feminist hareket Batı toplumlarında 1960’larda ve 1970’lerde yaşanan ikinci-dalga feminist hareketten büyük ölçüde etkilenmiştir. Bu etkinin bir gereği olarak çeviriler ve çevirmenler feminist epistemelerin çoğunlukla Batıdan Türkiye bağlamına aktarılmasında büyük rol oynamıştır. Kadın Çevresi’nin çevirileri ve Yazko Somut 4. Sayfa gibi süreli yayınlarda yayımlanan çeviri makaleler feminist fikirlerin yayılımını sağlamıştır ki bu da Türkiye’de kadın hakları ve toplumsal cinsiyet rolleri hakkında var olan hegemonik anlayışları dönüştürmeye yaramıştır. Tam metin çevirilerin yanı sıra, feminist aktivistler kültürlerarası alışverişin daha örtük bir yolu olarak Türkiyeli okurlar için yazdıkları telif metinlerde yabancı kaynaklardan alıntılar yapmayı sıkça tercih etmişlerdir. Bu çalışma 1980’lerde üretilen Türkçe feminist metinlere yerleştirilmiş alıntıları Mona Baker’in sosyal anlatı kuramı (2006a) çerçevesinde sorunsallaştırmayı hedeflemektedir. Araştırma göstermektedir ki feminist aktivistler Batı’nın önemli feministleri tarafından oluşturulan devrimci karşı-anlatılar aracılığıyla Türkiye’deki kadına ve toplumsal cinsiyet rollerine dair hegemonik anlatıları tam metin çevirilerden daha örtük fakat onlar kadar etkili bir şekilde yeniden çerçevelemiştir. Bu bağamda Fatmagül Berktay’ın Türkiye’de yeni feminizmin en hararetli günlerinde yazılmış olan "Eşitliğin Ötesine…” (1985) adlı makalesini inceleyeceğiz ve uzun süredir var olan cinsiyet eşitliği anlatısına söz konusu makalede yapılan çeviri alıntılar üzerinden nasıl meydan okunduğunu göstereceğiz. Birer "çeviri aktivizmi” (Baker, 2006b; Tymoczko, 2010) yöntemi olarak çeviri alıntıların, söz konusu çevirmenlerin/yazarların hegemonik anlatılara ve yeni yeşermekte olan feminist anlatılara yönelik politik konumları tarafından şekillendiğini ve karşılığında bu konumları da bizzat şekillendirdiğini tartışacağız.Keywords : çeviri aktivizmi, alıntısallık, anlatı kuramı, (yeniden) çerçeveleme, Türkiye'de feminist hareket