- Çankırı Karatekin Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 10 Issue: 2
- Beyrut’ta Mekteb-i Sultani Projesi: Medrese-i Sultaniye
Beyrut’ta Mekteb-i Sultani Projesi: Medrese-i Sultaniye
Authors : Ebubekir Keklik
Pages : 245-278
Doi:10.57115/karefad.1160314
View : 5 | Download : 3
Publication Date : 2022-10-31
Article Type : Research
Abstract :Tanzimat döneminde eğitim alanında yapılan modernleşme çalışmalarının en önemli adımı 1869’da Maarif-i Umumiye Nizamnamesinin yayımlanmasıdır. Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ortaöğretimin üst basamağı olmak üzere vilayet merkezi olan şehir ve kasabalarda altı yıllık eğitim verecek sultani (lise) mekteplerinin açılmasını da karara bağlamıştır. Sultaniler müslim veya gayrimüslim ayrımı yapılmaksızın bütün Osmanlı tebaasına açık olacaktı. Maarif-i Umumiye Nizamnamesiyle vilayet merkezi olan kasabalarda açılması tasarlanan sultani mekteplerinin açılamadığına daha doğrusu buna hiç teşebbüs edilmediğine dair yaygın bir anlayış hakimdir. Ancak Beyrut’ta 1883’te hem de Galatasaray Mekteb-i Sultanisi örnek alınarak Medrese-i Sultaniye adı verilen bir sultani mektebi açıldığı görülmektedir. Medrese-i Sultaniye de Galatasaray Mekteb-i Sultanisi gibi müslim gayrimüslim bütün Osmanlı çocuklarının gidebileceği bir okul olarak tasarlanmıştır. Medrese-i Sultaniye 1883’te açılmış ve en azından beş yıl boyunca eğitim-öğretime devam etmiştir. Ayrıca Medrese-i Sultaniyenin oldukça geniş bir dahili nizamnamesi ve ayrıntılı ders programı vardır. Söz konusu nizamname ilk defa bu çalışmada ele alınmaktadır. Açıldığı yıl bile 150’ye yakın öğrencisi olduğu görülen Medrese-i Sultaniyenin niçin başarısız olduğu ve kapanmak zorunda kaldığına dair somut bilgilere ulaşılamamıştır. Ancak okulun 1888’de kesin olarak kapandığı ve binasının Beyrut idadi mektebi olarak kullanılmaya başlandığı bilinmektedir. Medrese-i Sultaniye hakkındaki bilgilerin kısıtlı olmasının başlıca sebebi Osmanlı Arşivindeki Maarif Nezareti evrakının tamamının henüz tasnif edilmemiş olmasıdır. İleride Maarif Nezareti evrakının tamamı tasnif edildiğinde Medrese-i Sultaniyeye dair daha fazla ve ayrıntılı bilgiler ortaya çıkacağında şüphe yoktur.Keywords : Osmanlı Eğitimi, Maarif, Beyrut, Sultani, Medrese-i Sultaniye