- Çankırı Karatekin Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 2 Issue: 2
- Fatih Sultan Mehmet Dönemindeki Edebî Çevreler
Fatih Sultan Mehmet Dönemindeki Edebî Çevreler
Authors : Ibrahim Akyol
Pages : 93-122
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2013-12-01
Article Type : Other
Abstract :Türk edebiyatı gelişme gösterirken şairlerin ve sanatçıların belirli merkezlerde toplandıkları görülmektedir. Belirli merkezlerde toplanan şairler, biraraya gelerek buralarda edebî mütalaalarda bulunurlar, birbirlerine şiirlerini okurlar ve eleştirilerini alırlardı. Bu edebî çevreler, birer kültür merkezi olarak aynı zamanda şairleri besleyen kaynaklardı. Bu çevreler daima edebiyata önem veren, cömertlikleri ve ihsanları ile sanatçıları koruyan, gözeten kıymetli eserleri mükafatlandıran kişilerin etkisiyle oluşmuştur. Böylece bu topluluklar çeşitli zamanlarda ve belirli kişilerin etrafında birer edebî çevre meydana getirmişlerdir. Tarihimizde şairleri etrafında toplayan ilk padişah Yıldırım Bayezid olarak bilinir. Daha sonra padişahların, vezirlerin ve diğer devlet adamlarının yanında alimler, şairler ve sanatkar toplulukları oluşmaya başlamıştır. Böylece onlar kendilerini himaye edecek devlet adamları bulmuşlardır. Devlet adamları ise, adlarının uzun müddet anılmasının alim, şair ve sanatkarlarla mümkün olduğunun farkındadırlar. Tarihte, alim,şair ve sanatkarlara büyük önem veren padişahların en önemlilerinden biri de Fatih Sultan Mehmet’tir. Onun döneminde, başta kendisi olmak üzere, Şehzade Bayezid, Şehzade Cem, Mahmut Paşa ve Ahmet Paşa etrafında şairlerin kümelendikleri görülmektedir. Özellikle Fatih Sultan Mehmet’in 30 civarında şairi maaşa bağladığı bilinmektedir. Şehzadelerin etrafındaki şairler, şehzadeye bağlılıklarına göre hayatlarını yönlendirmişlerdir. Şehzade Bayezid, Amasya’da vali iken etrafında geniş bir ilim ve şair topluluğu oluşmuştur. Edebiyat tarihimizde, Cem Sultan etrafındaki şairlere Cem şairleri denmiştir. Mahmut Paşa idam edilene kadar etrafındaki alim, şair ve sanatkarları himaye etmeye devam etmiş, Ahmet Paşa ise gözden düşüp Bursa’ya sürgüne gönderilmesine rağmen Bursa’da etrafında şairler oluşmuştur. Ancak Ahmet Paşa’nın etrafında oluşan şair topluluğu diğerleri kadar güçlü ve fazla değildir. Bunun yanında oluşan bu edebî çevrelerdeki şairlerin sayısı, zamanla değişiklik göstermiştir. Bu durum edebiyatımızdaki hâmilik geleneğini de olumlu yönde etkilemiş ve geliştirmiştir.Keywords : Edebî çevre, Fatih Sultan Mehmet, şair, himâye