- Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 20 Issue: 40
- İMPARATORLUKTAN CUMHURİYET’E GEÇİŞTE MUSÂHABÂT-I AHLÂKIYYE DERS KİTAPLARINDA DEVLET ALGISININ DÖNÜŞÜ...
İMPARATORLUKTAN CUMHURİYET’E GEÇİŞTE MUSÂHABÂT-I AHLÂKIYYE DERS KİTAPLARINDA DEVLET ALGISININ DÖNÜŞÜMÜ
Authors : Derya BALTACI, Erdal ASLAN
Pages : 41-63
View : 6 | Download : 1
Publication Date : 2020-09-14
Article Type : Research
Abstract :Bu makalenin amacı imparatorluktan Cumhuriyet’e geçiş sürecinde vatandaşlık aktarımının devlet algısı bağlamında değişen boyutlarını her iki döneme ait vatandaşlık kitaplarından hareketle incelemektir. Araştırma Osmanlı İmparatorluğu’nun son müfredat programı olan 1914 Mekâtib-i İptidaiye Ders Müfredatı’nda Musâhabât-ı Ahlâkıyye (Târihiye, Sıhhiyye ve Medeniyye) ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk müfredat programı olan 1924 İlk Mektepler Müfredat Programı’nda Musâhabât-ı Ahlâkıyye ve Ma’lûmât-ı Vataniye adı altında yer almış olan dersler için yazılarak izlenmiş olan ders kitapları üzerinden yürütülmüştür. Araştırmada İmparatorluk Dönemi için Ali Seydi’nin Devre-i Âliye’nin birinci ve ikinci sınıfları için hazırladığı 1920 tarihli Yeni Musâhabât-ı Ahlâkıyye kitapları ile Mithad Sadullah’ın Devre-i Âliye’nin ikinci sınıfları için hazırladığı 1923 tarihli Resimli, Yeni Musâhabât-ı Ahlâkıyye ve Medeniyye kitapları incelenmiştir. Cumhuriyet Dönemi için Mithad Sadullah ve Doktor Ali Rıdvan tarafından ilk mekteplerin beşinci sınıfları için hazırlanmış olan 1924 tarihli Yeni Ma’lûmât-ı Vataniye ve Medeniyye kitabı ile Muallim Orhan Fuad’ın beşinci sınıflara mahsus 1924 tarihli Musâhabât-ı Ahlâkıyye ve Ma’lûmât-ı Vataniye kitabı incelenmiştir. İki döneme ait ders kitapları incelendiğinde meşruti monarşiden Cumhuriyet’e geçişle vatan, millet, egemenlik anlayışlarında ve kurumsal-hukuki yapıda dönüşümlerin yaşandığı, böylece laik demokratik bir düzene yönelişin ilk izlerinin belirginleştiği görülmektedir.Keywords : Musâhabât-ı Ahlâkıyye ve Ma’lûmât-ı Vataniye Dersleri, Vatandaşlık Eğitimi, Vatandaşlık Ders Kitapları, Ders Kitaplarında Devlet Algısı