- Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 19 Issue: 38
- DİN-SİYASET İLİŞKİSİ TEMELİNDE TÜRK SİYASETİ: DEMOKRAT PARTİ (DP) DÖNEMİ DİN-SİYASET İLİŞKİSİ (UYGUL...
DİN-SİYASET İLİŞKİSİ TEMELİNDE TÜRK SİYASETİ: DEMOKRAT PARTİ (DP) DÖNEMİ DİN-SİYASET İLİŞKİSİ (UYGULAMALAR, SÖYLEMLER, MUHALEFET, 1950-1960)
Authors : Sezen KARABULUT
Pages : 221-241
View : 8 | Download : 1
Publication Date : 2019-08-23
Article Type : Research
Abstract :Türk siyasi hayatında bilhassa Cumhuriyet döneminin en yaygın öznelerinden bir tanesi "din” olmuştur. Bu özne, gerek devlet-toplum gerekse de iktidar-muhalefet ilişkilerini belirleyen en önemli araçlardan bir tanesi halini almıştır. Dinin geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerinden itibaren kamusal alandaki varlığının siyaset eliyle biçimlendirilmeye çalışması, buna koşut devlet erkinin laik tandanslı uygulamalarının kamusal alanda yarattığı bir takım tartışmalar, din olgusunun siyasi gündemin özneleri içerisinde ön plana çıkmasına zemin hazırlamıştır. İttihat Terakki-Hürriyet İtilaf, Cumhuriyet Halk Fırkası-Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Cumhuriyet Halk Partisi-Demokrat Parti ikilileri arasında görülen siyasi çatışmalarda din önemli bir belirleyici olmuştur. Genel hatlarıyla bu ikililer arasında ilk partinin seküler yorumların uygulayıcısı, ikincisinin ise muhafazakâr ve din odaklı bir anlayışın savunucusu olduğu görüşü genel kabule uygundur. Bu tarihsel etkileşim, 1950 yılında Demokrat Parti’nin iktidara gelmesiyle birlikte o güne dek görülmedik biçimde ivme kazanmış ve önceki dönemden aldığı laik-muhafazakâr temelli siyasi tartışmaların dozunu arttırarak günümüz Türkiye’sine kadar taşınmasında etkili bir dönem olarak öne çıkmıştır. Bu makalede, Demokrat Parti’nin (DP) iktidar olmasıyla birlikte devletin laik politikalarında görülen dönüşümler ve bu politikalara muhalefet zeminine yerleşen Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) verdiği tepkiler incelenecektir. Sürecin incelenmesi, tekil olaylar üzerinden ele alınacak ve hem uygulamalar, hem de bunların yarattığı tartışmaların verileri ele alınarak bunların Türk siyasetine etkileri değerlendirilecektir. Böylece Türkiye’de yerleşik; laik-dindar tartışmalarının siyasi boyutuna tarihsel bir süreçte bakılacak ve bu bağlamın içerisine sıkışmış kalmış Türk siyasi hayatının "din” olgusundan nasıl etkilendiğinin tarihsel arka planı okuyucuya sunulmuş olacaktır.Keywords : Din-Siyaset İlişkisi, Demokrat Parti, Türkçe Ezan, Anayasanın Dili, Türk Siyasi Hayatı