- Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 19 Issue: 38
- TÜRKİYE’DE 10 KASIM TÖRENLERİ: "İLK MATEM" 10 KASIM 1939’DAN, "ATATÜRK HAFTASI" ...
TÜRKİYE’DE 10 KASIM TÖRENLERİ: "İLK MATEM" 10 KASIM 1939’DAN, "ATATÜRK HAFTASI" ve "MATEMSİZ ATATÜRK’Ü ANMA" GÜNLERİNE
Authors : Hakan UZUN
Pages : 135-170
View : 8 | Download : 1
Publication Date : 2019-08-23
Article Type : Research
Abstract :10 Kasım, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu önderi Mustafa Kemal Atatürk’ün vefat ettiği gündür. Atatürk, söz konusu günde, 1939 yılından itibaren günümüze kadar her yıl farklı şekillerde anılmıştır. 1939 yılından 1960 yılına dek düzenlenen anma programlarında yas hep ön planda olmuş, 1960 yılından itibaren ise Atatürk için bir gün yas tutulmaya devam edilmekle birlikte 10-16 Kasım tarihleri arası Atatürk Haftası olarak isimlendirilmiş ve Atatürk bir hafta boyunca çeşitli etkinliklerle anılmaya başlanmıştır. 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi’nden sonra ve MBK üyelerinin girişimiyle gerçekleşen bu uygulama, 1988 yılına kadar devam etmiştir. 1988’de, Turgut Özal döneminde de, 50 yıl boyunca devam eden resmi yas uygulaması kaldırılmıştır. 10 Kasımlarda yas tutulması, kaldırıldığı güne kadar sürekli tartışma konusu olmuş, özellikle de 1950’lerden sonra sorgulanmaya başlanmıştır. Bununla beraber yas uygulaması sırasında gerçekleştirilen bir takım davranışlar da, herhangi bir zorunluluk olmadığı halde toplumun geniş bir kesimi tarafından benimsenerek sürdürülmüş ve artık gelenek halini almıştır. Öte yandan 10 Kasım törenleri, zaman zaman farklı siyasi parti ya da gruplar tarafından polemik konusu haline de getirilmiş veya siyasi bir hesaplaşmanın aracı olarak da kullanılmıştır.Keywords : 10 Kasım, Anma, İhtifal, Matem, Mustafa Kemal Atatürk, Tören, Yas