- Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 7 Issue: 16
- Ermeni Tehciri Ve Tehcirden Dönen Ermenilerin İskân Sorunu
Ermeni Tehciri Ve Tehcirden Dönen Ermenilerin İskân Sorunu
Authors : Hacer ÇELİK
Pages : 143-163
View : 8 | Download : 4
Publication Date : 2008-06-01
Article Type : Other
Abstract :Bu çalışmada 1915 yılında uygulanan Ermeni tehciri ile 1918 yılında tehcirden geri dönen Ermenilerin durumu incelenmektedir. Bilindiği gibi 1915 yılında Ermeni tehciri OsmanlıRus Savaşı, Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı’nın gölgesinde gerçekleşmiştir. Bu karar neticesinde Ermenilerin birçoğunun malları; hatta eşleri ve çocukları geride kalanlara teslim edilmiştir. Esasen bu dönemde Anadolu’da büyük bir kargaşa hâkimdir. Balkanlardan ve Orta Doğu’dan birçok Müslüman Anadolu topraklarına göç etmektedirler. Ermenilerin boşalttıkları yerlere yerleştirilenlerin büyük bölümünü bu grup oluşturmuştur. Osmanlı hükümeti 1918 yılında Mondros Mütarekesi yapılmadan hemen önce Ermenilerin geri dönmesi yönünde bir karar almıştır. Geri dönüş kararı var olan kargaşayı arttırmış; üstelik ülke topraklarında farklı güç odaklarının da iktidarı sebebiyle gerektiği gibi yönetilememiştir. Mal ve mülklerin, hatta kadın ve çocukların ‘iadesi’ meseleleri büyük sorunlar yaratmış; gayrimüslimlerle Müslüman halk arasında çatışmalar başlamıştır. Tehcirden geri dönenlerin yeniden iskânı ve Ermenilerin hayatlarının normalleştirilmesi yolunda Hilal-i Ahmer gibi sivil toplum kuruluşları, yerel halk ve Amerika Birleşik Devletleri de önemli rol oynamışlardır. Yiyecek, içecek ve ilaç başlıca yardımlar olmuş; bunlara Ermenilerin iş tutabilmesi için verilen destekler de eklenmiştir. Anadolu’da zaten var olan kargaşayı arttıran bu kararlar dönemin anlaşılabilmesi için önemli ipuçları sunmaktadır. Bunların incelenmesi meseleyi soykırım mı; değil mi tartışmalarından uzaklaştırarak daha geniş bir perspektiften bakma olanağı sunacaktırKeywords : Ermeni Tehciri, İskân Sorunu, Ermeniler