- Coğrafya Dergisi
- Issue: 45
- Tüm Modeller Yanlıştır, Ancak Bazıları Faydalıdır: Akım Gözlem İstasyonu Bulunmayan Havzalarda Düşük...
Tüm Modeller Yanlıştır, Ancak Bazıları Faydalıdır: Akım Gözlem İstasyonu Bulunmayan Havzalarda Düşük (Kurak) ve Yüksek (Taşkın) Akım Davranışlarının Belirlenmesi
Authors : Abdullah Akbaş, Hasan Özdemir
Pages : 33-46
Doi:10.26650/JGEOG2022-1075304
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2022-12-30
Article Type : Research
Abstract :Havzalarda aletli gözlemler havza süreçlerini anlamak için oldukça önemli bir konuma sahip olmasına rağmen tüm alanlarda aletli gözlem verilerini bulmak oldukça zordur. Bu çalışma ile akım gözlem istasyonu (AGİ) olmayan havzalarda düşük/yüksek akım karakteristiklerinin SWAT ile modellenmesi ve gözlemle arasındaki farklılıklarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, Bartın Çayı havzası örnek alan olarak seçilmiş ve ALOS SYM temelinde 90 adet alt-havza çıkarılmıştır. Bu havzalarda arazi kullanımı, eğim ve toprak verisi çakıştırılarak Hidrolojik Tepki Birimleri/HRU elde edilmiştir. HRU ve havza içinde tüm hidrolojik süreçler su dengesi temelinde elde edilen meteorolojik verilerle simüle edilmiştir. Model sonuçları, E13A031 istasyonuna dayalı olarak SWAT-CUP vasıtasıyla kalibre edilmiştir. Modellenen sonuçların havza içi süreçleri modellemek için yeterli olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre hem düşük hem de yüksek akımlara ait farklı zaman serisi karakteristikleri (büyüklük, sıklık, süre, zamanlama) hesaplanmış ve gözlem verisiyle karşılaştırılmıştır. Modellenen düşük ve yüksek akım metrikleri genel olarak gözlem ile uyuşsa da, birçok belirsizlik kaynağından dolayı bazı akım metriklerini fazla veya düşük hesapladığını göstermiştir. Öte yandan, tüm alt-havzalara ait metrikler hesaplanmıştır. Sonuçlara göre, Kocanaz havzası diğer havzalara oranla düşük ve yüksek akım metriklerinde farklılık yansıtmıştır. Hidrolojik modellemeler bu bağlamda iklim değişikliği ve arazi kullanımı değişiminin anlaşılması açısından planlama ve havza yönetimi açısından fırsatlar sunmaktadır.Keywords : Hidrolojik Modelleme, Taşkın/Kuraklık, SWAT, Bartın Çayı Havzası