- Coğrafya Dergisi
- Issue: 42
- Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun Tosya-Kargı-Kamil Arasındaki Kesiminde Akarsu Havzalarının Rölatif Tekton...
Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun Tosya-Kargı-Kamil Arasındaki Kesiminde Akarsu Havzalarının Rölatif Tektonik Aktivite Düzeylerinin Jeomorfometrik Yöntemlerle Belirlenmesi
Authors : Mustafa ARIKAN, T.ahmet ERTEK
Pages : 211-228
View : 10 | Download : 2
Publication Date : 2021-07-07
Article Type : Research
Abstract :Kuzey Anadolu Fay (KAF) Zonu’nun orta kesiminde, Tosya-Kargı arasında GB-KD yönlü uzanan, fay kontrolünde gelişen, Devrez Çayı Vadisi ile Kargı-Kamil arasında yine fay kontrolünde gelişen, B-D uzanımlı Kızılırmak Vadisi yer alır. Her iki kesimde yamaçlardan ana akarsulara bağlanan yan dereler, KAF Zonu’nu oluşturan fayları çoğunlukla dik keserler. Bu durum, drenaj sisteminin gelişiminde ve havzaların jeomorfometrik özellikleri üzerinde etkili olmuştur. Sahada tektonik etkinliğin jeomorfometrik parametrelere yansıması ölçüsünde havzaların tektonik aktivite düzeyleri elde edilmiştir. Bu maksatla çalışma alanında seçilen 18 akarsu Rölatif Tektonik Aktivite İndeksi (IRAT) oluşturulmuştur. Çalışılan saha içerisinde Kös Dağı gibi litolojik bakımdan daha homojen olan kesimler yanında, Ilgaz Dağları gibi daha çeşitli kayaçlar sunan kesimlerin varlığı jemorfometrik parametreleri etkileyen unsurlar olmuştur. Bununla birlikte KAF Zonu’nu güneyden verev kesen, sağ yanal doğrultu atım bileşenli verev atımlı normal faylardan oluşan, Dodurga-Hacıhamza Fay Zonu’nun etkisi de bu parametrelere yansımıştır. Sahadaki litolojik ve tektonik değişkenliğe bağlı olarak göreli tektonik etki düzeyinin kısa mesafede farklılık gösterdiği anlaşılmaktadır. Elde edilen jemorfometrik parametrelerden genel olarak KAF’ın güney blokunda, özellikle Kös Dağı üzerinde yer alan akarsu havzalarında göreli tektonik aktivite düzeyinin daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır.Keywords : Rölatif tektonik aktivite indeksi, Jeomorfometrik analiz, Kuzey Anadolu Fay Zonu