Marmara Denizi Akarsu Havzalarının Morfometrik Analizi
Authors : Emre Elbaşi, Hasan Özdemir
Pages : 63-84
View : 16 | Download : 8
Publication Date : 2018-06-22
Article Type : Research
Abstract :Latince Şekil Bilimi anlamına gelen morfometrinin jeomorfoloji uygulamalarında kullanılan alt dalına jeomorfometri denmektedir. Jeomorfometri akarsu havzalarının sediman ve taşkın üretme potansiyellerini ortaya koyma ve yapının havza gelişimi üzerindeki etkisini gözlemleme konusunda kullanılan bir araçtır. Ülkemizde akarsu jeomorfolojisi çalışmaları genellikle nitel bilgi üzerine kuruludur. Az sayıdaki akarsu jeomorfometrisi çalışmaları ise tek bir havzayı veya birkaç alt havzayı kapsayan çalışmalardır. Bu durum ülkemiz akarsu havzaları hakkında genel morfometrik bilgilerin kısıtlı olmasına neden olmaktadır. Çalışma, ülkemizdeki bölgesel morfometri çalışmalarına başlangıç niteliğinde olup Marmara Denizi akarsu havzalarının morfometrik envanterini ortaya koyma amacını taşımaktadır. Çalışmada 10 metre çözünürlüklü SYM altlık olarak kullanılarak Marmara Denizi akarsu havzaları belirlenmiş, belirlenen havzalarda çatallanma oranı (Rb), yüzeysel akış uzunluğu (lo), tekstür oranı (T), drenaj yoğunluğu (Dd), akarsu sıklığı (Fs), Gravelius indeksi (Kg), havza rölyefi (Bh), engebelilik değeri (Rn), hipsometrik eğri ve hipsometrik integral (Hi) hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda Marmara Denizi’nin kuzeyinde yer alan havzaların güney havzalarına kıyasla daha kısa boylu, uzunlamasına, düşük drenaj yoğunluğuna ve yüksek hipsometrik integral değerine sahip, tektonik olarak daha genç havzalar olduğu ortaya konmuştur.Keywords : Jeomorfometri, coğrafi bilgi sistemleri, havza morfometrisi