- Coğrafi Bilimler Dergisi
- Vol: 7 Issue: 2
- Afyonkarahisar İlinde Yerleşmelerin Yükselti Basamaklarına Göre Dağılışı
Afyonkarahisar İlinde Yerleşmelerin Yükselti Basamaklarına Göre Dağılışı
Authors : Barış Taş, Mustafa Yakar
Pages : 145-162
Doi:10.1501/Cogbil_0000000099
View : 17 | Download : 7
Publication Date : 2009-08-01
Article Type : Research
Abstract :Afyonkarahisar ilinde köy, kasaba ve şehir yerleşmelerinin yükselti basamaklarına göre dağılışını ortaya koymayı amaçlayan bu araştırmada yükselti-yerleşme ilişkisi açıklamaya çalışılmıştır. Yerleşmelerin yeryüzündeki dağılışına değişik bir açıdan bakılarak, yükselti basamaklarına göre yerleşmelerin nasıl bir dağılış gösterdiği, Afyonkarahisar ili ile örneklendirilmeye çalışılacaktır. Bu amaçla öncelikle yerleşmeler sınıflandırılmış ve her bir yerleşme tipinin yükselti ile birlikte geçirdiği değişim gözlenmiştir. Her bir yükselti basamağında yer alan yerleşme sayısı ve yerleşme tipi, yükselti basamağının doğal koşulları göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Yerleşmelerin bulundukları yükselti basamakları ile bağlı oldukları idari üniteler de göz önüne alınarak idari bütünlük sağlanmaya çalışılmıştır. Afyonkarahisar ilinde yerleşmelerin yükseltiye bağlı olarak geçirdikleri değişim incelendiğinde, büyük ölçüde fiziki coğrafya koşullarındaki değişimle benzerlikler göze çarpmaktadır. Yani fiziki koşulların insan yaşamına ve faaliyetlerine sağladığı olanakların arttığı kesimlerde hem yerleşme sayısında, hem de şehir ve kasaba tipindeki yerleşmelerde belirgin bir artış gözlenmiştir. Özellikle 900-1300 metre yükselti aralığı, gerek yerleşme sayısı gerekse şehir ve kasaba yerleşmelerinin belirgin artış gösterdiği basamak olarak karşımıza çıkmaktadır. Yükseltinin artması, yerleşme sayısında azalmaya ve nüfusu çok düşük olan köy yerleşmelerinin ön plana çıkmasına neden olmuştur. Buna bağlı olarak, belirli yükseltilerin üzerindeki alanların insan tarafından etkin biçimde kullanılmadığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu durum, insan-doğal ortam ilişkilerinin yükseltiyle birlikte geçirdiği değişimin izlenmesi açısından önem taşımaktadırKeywords : Yerleşme, yükselti basamakları, Afyonkarahisar