- Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi
- Vol: 3 Issue: 1
- Osmanlı Arkeolojisinin Tarihi: Arkeologların Kazmadığı Topraklar
Osmanlı Arkeolojisinin Tarihi: Arkeologların Kazmadığı Topraklar
Authors : Filiz Tütüncü Çağlar
Pages : 109-122
Doi:10.30517/cihannuma.332050
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2017-07-31
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı arkeolojisi tarihi henüz el de ğ memi ş , bakir bir alan olarak durmaktadır. Mevcut çalı ş malar konuya dair kapsamlı bir de ğ erlendirmeden yoksun olup, hâlihazırda bu konuda benimsenen söylemlere ele ş tirel bir tarzda yakla ş ımı gerekli kılmaktadır. Özellikle Osman Hamdi Bey’in müdürlü ğ e getirilmi ş oldu ğ u 1881 yılı ve sonrasını kapsayan döneme ili ş kin Müze-i Hümayun’un tarihçesi hakkında Türkçe dilinde yazılmı ş geni ş bir tarih literatürü bulunmakla birlikte, Türkiye’de arkeoloji alanında yürütülen çalı ş malar bugüne dek, gerek pratik zorluklardan gerekse ideolojik sebeplerden ötürü, Cumhuriyet dönemi öncesindeki arkeoloji tarihine mesafeli kalmı ş tır. Dolayısıyla anılan dönem, do ğ al olarak arkeologlardan oldukça farklı yakla ş ım ve ilgi alanlarına sahip olan tarihçilerin yön verdi ğ i bir tarih alanı olagelmi ş tir. Bu alandaki tarihyazımı ise daha ziyade Osman Hamdi Bey’e ve onun Osmanlı topraklarında yer alan eski eserlerin korunması yönündeki çabalarına e ğ ildi ğ inden, birço ğ u arkeoloji alanında çok daha derin bilgiye ve teknik uzmanlı ğ a sahip olan pek çok öncü isim ne yazık ki gölgede kalmı ş tır. Bu çalı ş ma, Osmanlı arkeolojisini konu alan Türk tarihyazımında dikkat çeken ba ş lıca sorunları gözler önüne sermeyi amaçlamakta ve alanda kullanılabilecek kaynakların ve irdelenebilecek çalı ş ma konularının geni ş letilmesi yolunda bir adım atmaktadır. Türkiye’de arkeolojinin tarihi alanında anlamlı bir çalı ş ma yürütülebilmesi için, tarih metodolojisine hâkimiyet ve arkeoloji alanına ait yöntem ve kuram bilgisinin yanı sıra, ar ş iv kaynaklarından yararlanabilmek açısından Osmanlı Türkçesi alanında belirli bir dil becerisine sahip olunması da gerekmektedir. Bu nedenledir ki, Osmanlı arkeoloji tarihine dair isabetli ve güvenilir bir eser ortaya koyabilmek için, arkeologların da bu konuya dâhil olması ve hem yazılı hem de arkeolojik kaynaklardan farklı verilerin bir araya getirilmesi elzem görünmektedir.Keywords : Osmanlı arkeolojisi, tarih yazımı, Türk arkeoloji tarihi, Osman Hamdi Bey, Müze-i Hümayun