- Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 3 Issue: 1
- XIX. VE XX. ASIR KAZAN ÂLİMLERİNİN KELÂMÎ TARTIŞMALARA HADİS İLMİ AÇISINDAN YAKLAŞIMLARI
XIX. VE XX. ASIR KAZAN ÂLİMLERİNİN KELÂMÎ TARTIŞMALARA HADİS İLMİ AÇISINDAN YAKLAŞIMLARI
Authors : Hakan Tahtaci, Yusuf Açikel
Pages : 78-100
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2022-06-20
Article Type : Research
Abstract :Kazanlıların zorla Hıristiyanlaştırma, propaganda, yasaklama gibi birçok evrelerle Rusların zorbalıklarına maruz kalmaları, milli mücadelelerinde en büyük saldırının dinlerine karşı olması, onları manevi hürriyet olan dini serbestlik etrafında toplamıştır. Bu sebeple hürriyet mücadelesinde hep başı çeken kimseler de din adamları olmuştur. XIX. asra gelindiğinde Kazanlı âlim ve din adamları arasında tecdîd hareketi canlanmış, eski eğitim sisteminin yenilenmesi çabasına girilmiştir. Yeni usûlde kelâm ilmiyle iştigal etmektense, hadis ve sünnet ilimleri öncelenmek istenmiştir. Çünkü hadis ve sünnet ilimlerine vâkıf olmak, Müslümanları bid‘at ve hurafelerden, gereksiz kelâmî tartışmalardan kurtaracak ve milletin içerisinde bulunduğu zor durumlarda ayrılık içinde olmaktansa, birlik ve beraberliği sağlayacaktır. Onlar geçmişte itikadî meselelerden olmadığı halde itikadî meselelere dâhil edildiğini iddia ettikleri bazı meseleleri tartışmışlar, özellikle Eş’arî Mezhebini bu konuda eleştirmişlerdir. Kazanlı âlimler her ne kadar kelâm ilminden uzak durma çabasında olsalar da eserlerinde, kelâm ilminde tartışılan nübüvvet ve mucize, halku’l-Kur’ân, fırka-i nâciye, ashâb arasında efdaliyyet, icmâ ve hilâfetin Kureyşîliği, tekfîr meselesi ve kıyamet alâmetleri gibi konuları hadis ilmi açısından yaklaşımlarla incelemişlerdir. Farklı sayılabilecek aklî fikir ve çıkarımları, hadis ve kelâm ilmi açısından önem arzetmektedir.Keywords : Hadis, kelâm, Kazan Bölgesi, Mu‘tekadât