- Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 1 Issue: 1
- İSTİHSÂNIN GERÇEK MAHİYETİ-1 -KİTÂB KAPSAMINDA AKILLA BİRLİKTE
İSTİHSÂNIN GERÇEK MAHİYETİ-1 -KİTÂB KAPSAMINDA AKILLA BİRLİKTE
Authors : Yıldıray SİPAHİ
Pages : 25-60
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2020-12-10
Article Type : Research
Abstract :Fıkıh usulünün aşılamayacak şekilde bir yazımının olması bizi sürekli geriye götürmektedir. Bu durum bizi, fıkıh usulünün baştan beri hukuk üretmeyen ve sürekli geriye doğru inşâ edilerek yapılan bir izâh çabası olduğu düşüncesine götürmemelidir. Çünkü geçmiş herkese ait bir mirastır. Bütün bunları göz önünde tutarak fıkıh usûlü konularından şer’î deliller içinde ihtilaf edilenlerinden istihsânın, akılla ilişkisi ya da bağlantısı delil olma özelliğinde hep tartışılmıştır. Aslında tartışmanın merkezinde Hz. Peygamber’in içtihat edip-edemeyeceği ve Hz. Peygamber döneminde yapılan tüm re’y içtihatlarının vahyin dolayısıyla Onun onayından geçip-geçmediği konusu vardır. Özellikle fakîhin Şâriî’nin uygulamalarını güzel görmesi veya derecelendirmesi anlamı, akla bu anlamda yer açmak olarak algılanmıştır. Ancak Kitâb’ın akla verdiği değer, istihsândaki aklın (serbest içtihat ile şahsî arzu ve öznel düşünce yönü) ne olduğunun ortaya çıkarılması zaruretini doğurmuştur. Kelam açısından akla bağlı hususların hangi anlamda fıkha yansımıştır? istihsan özelinde bilinmesi gerekir. İstihsâna özellikle istisnâ anlamı yükleyerek Kitâbın uygulamalarını öncül kabul etme anlayışıyla karşı karşıyayız. İstihsân mantığının Kitâbda bulunduğu düşüncesiyle istihsânı temellendirmek bu anlamda zorlama bir hukuk yaklaşımıdır. Ayrıca âyetlerin tefsirinde akıl bağlamında zorlayıcı bir şekilde Kitâb’a anlam yüklemek demektir.Keywords : Hukuk, Fıkıh, Kitâb, İçtihât, Re’y İçtihâdı, Akıl, Tefekkuh, Kurrâ, İstihsân, İstisnâ