- Bölgesel Araştırmalar Dergisi
- Vol: 6 Issue: 2
- The Stepchild of the Green Belt Project: Uzbekistan Islamic Movement
The Stepchild of the Green Belt Project: Uzbekistan Islamic Movement
Authors : Bora Iyiat
Pages : 512-531
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2022-12-29
Article Type : Research
Abstract :İnsanlık tarihini siyasi düzlemde, anarşik bir yapı içinde ilerleyen küresel sistem ve onun iç içe geçmiş uluslararası ilişkileri açısından değerlendirdiğimizde, birçok önemli kırılma noktasının olduğunu ve her kırılmanın sistemi değiştirdiğini ya da düzenlediğini görüyoruz. Bu önemli dönüm noktalarından biri de hiç şüphesiz soğuk savaş dönemidir. Bu dönem, iki blok arasında bölünüp karşı karşıya kalan yeni bir uluslararası düzen yaratmakla kalmamış, özellikle Orta Asya bölgesel jeopolitiğine kattığı yeni unsurlarla günümüze kadar gelen sorunların temellerini atmıştır. Soğuk Savaş\'ın en sıcak günlerinde, 8 Aralık 1979\'da Brejnev başkanlığındaki Politbüro toplantısında alınan karardan iki hafta sonra SSCB Afganistan\'ı işgal edecek ve ABD bu hamleye karşı ABD\'nin yayılması karşısında Bölgede komünizm ve Afganistan\'ın doğu bloğunda önemli bir üs olma olasılığı. Söz konusu proje, ABD\'nin bölgeyi yeni bir İslami yorumla kontrol altına alma çabasının doktriner bir sonucudur. Ancak bu eğilim giderek radikalleşecek ve teröre dönüşecektir. Günümüzde küresel bir tehdit haline gelen radikal İslami terörün arka planında söz konusu projenin etkisi yadsınamaz. Söz konusu sürecin yarattığı bu gruplar sadece Afganistan topraklarıyla sınırlı kalmayacak, bu tehlikeli fikirler ve terörize edilen sözde İslam inancı yakın çevresi olan Orta Asya\'ya ihraç edilecektir. Bu anlamda bölgenin yumuşak karnına sahip ülkelerde de benzer yapılar oluşmaya başlamış ve bu ülkelerden biri olan Özbekistan da bu yapılardan biri olarak değerlendirebileceğimiz \"Özbekistan İslami Hareketi\" tehdidine maruz kalmıştır. Soğuk savaştan sonra bağımsızlığını kazandıktan sonra. Başlangıçta İslam Devleti kurma amacı doğrultusunda propaganda ve örgütlenme odaklı gibi görünen yapı, söz konusu dönemde doktrin ve eğitim faaliyet merkezleri olarak örgütlenmiş, daha sonra silahlı gerilla eylemleri, sabotaj gibi terör yöntemlerini kullanmıştır. Bugün Ortadoğu\'da El Kaide bağlantılı gruplarla faaliyetlerini sürdüren örgütün yakın bir gelecekte anavatanına dönmesi kuvvetle muhtemeldir. Bu yönüyle bahsi geçen örgüt, farkındalığının düşük olması ve Orta Asya\'yı tehdit etme olasılığı nedeniyle üzerinde çalışılması gereken önemli bir sorundur.Keywords : Orta Asya, Terör, İslam, Yeşil Kuşak Projesi, Özbekistan