- Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 23 Issue: 23
- KAVÂİD-İ KÜLLİYE'NİN MECELLE’DEKİ TEZÂHÜRLERİ
KAVÂİD-İ KÜLLİYE'NİN MECELLE’DEKİ TEZÂHÜRLERİ
Authors : Hatice Alsaç
Pages : 229-261
Doi:10.51553/bozifder.1240961
View : 40 | Download : 23
Publication Date : 2023-06-30
Article Type : Research Article
Abstract :İslâm hukukunda küllî kâideler, fıkhın ilk dönemlerinden itibaren gündemde olan bir alan olmuştur. Küllî kâideler içinde özellikle kavâid-i külliye-i kübrâ olarak düzenlenen "bir işten maksat ne ise hüküm ona göredir”, "şekk ile yakîn zâil olmaz”, "meşakkat teysîri celbeder”, "zarar izâle olunur” ve "âdet muhakkemdir” kâidelerinin ayrı bir yeri bulunmaktadır. Fıkhın bütün alanlarını kuşatan küllî kâideler, Mecelle’nin Kitâblarında farklı konularla örneklendirilmektedir. Mecelle’nin muhayyerlik konuları ile ilgili Fasıllarında da küllî kâideler yoğun bir şekilde işletilmektedir. Muhayyerlikler, akdin taraflarının akde dair rızalarının tam bir şekilde gerçekleşmesi sürecinde, akdi kurma veya feshetme arasında taraflara tanınan yetkiyi ifade etmektedir. Muhayyerlikler ile ilgili düzenlemelerin özellikle meşakkat ve zarar konularıyla doğrudan irtibatlı olduğu görülmektedir. Örfün de meşakkati giderme ve zararı önleme noktasında etkin bir rolü bulunmaktadır. Akdin tarafları arasında akitle ilgili olarak meydana gelen anlaşmazlıkların çözümünde istishâb da önemli bir yere sahiptir. Çalışmamızda Mecelle’nin muhayyerliklerle ilgili Fasılları özelinde küllî kâidelerin Mecelle’deki tezâhürleri incelenmekte, küllî kâidelerin Mecelle’nin muhayyerliklerin de içinde bulunduğu maddelerinde meselelerin çözümünde denetim mekanizması olarak işletildiği üzerinde durulmaktadır.Keywords : İslâm Hukuku, Mecelle, Küllî Kâide, Kâide, Muhayyerlik