- Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Issue: 18
- Ebû Ali El-Cübbâî’nin Kitâbü’l-Makâlât Adlı Eserinde Kelamî Ekollere Bakışının Değerlendirilmesi...
Ebû Ali El-Cübbâî’nin Kitâbü’l-Makâlât Adlı Eserinde Kelamî Ekollere Bakışının Değerlendirilmesi
Authors : Mehmet Tözluyurt
Pages : 41-69
View : 10 | Download : 2
Publication Date : 2020-12-31
Article Type : Research
Abstract :Kur’an, inanan insanların hem kendi aralarında hem de başka din mensuplarıyla iletişiminde ne tür bir üslup takınması gerektiğinin ipuçlarını ortaya koymuştur. Özellikle dinî konuların tartışılmasında kullanılacak üslubun, bir yandan sosyal barışın ve huzurun sağlanmasında, diğer yandan dinî konuların doğru bir şekilde anlaşılmasında olumlu katkı sunacağı muhakkaktır. Ancak gerek bir ırka mensubiyet gerekse fikrî taraftarlık Müslüman bireylerin üslubunu olumsuz etkilemiştir. Bu durum geçmişte olduğu gibi günümüzde de devam etmektedir. Bir dönem zulme maruz kalanlar, şartlar kendi lehlerine döndüğünde taraf olarak konumlandırdığı kimselere karşı farklı bir üslup sergilemektedir. İnananlardan beklenen, başkalarına gösterilmesi gereken saygı ve hoşgörüyü, "yumuşak ve hikmetli söz söyleme” üslubunu kendi din mensuplarına da göstermeleridir. Bu çalışmada sosyal çalkantıların en yoğun olduğu mihne sonrası dönemin önemli âlimlerinden olan, züht ve takvasıyla bilinen Mu‘tezilî Ebû Ali Muhammed b. Abdilvehhâb b. Sellâm el-Cübbâî’nin (öl. 303/916) ekollere karşı kullandığı üslubun ne olduğu değerlendirilmektedir. Makalede ayrıca dinî konulardaki üslup sorununun yalnızca ilmî yöntemlerle çözüme kavuşturulacağının önemi üzerinde durulmaktadır.Keywords : Ebû Ali el-Cübbâî, Üslup, Mihne, Mevâlî, Irk, Siyaset, Kelam