- Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 16 Issue: 16
- The Relationship Between F.C.S. Schiller’s Pragmatic Humanism and the Causality Concept of Hume
The Relationship Between F.C.S. Schiller’s Pragmatic Humanism and the Causality Concept of Hume
Authors : Nihat Durmaz
Pages : 49-60
View : 12 | Download : 3
Publication Date : 2019-12-31
Article Type : Research
Abstract :Pragmatik Hümanizmin mutlakçı yapılara karşı olma hususunda Hume’cu düşünce ile yakın ilişki içerisinde olduğu iddia edilebilir. Pragmatizmin empirist bir yapıya sahip olması bu ilişkinin sağlamlığını tesis etmek açısından önemlidir. Ancak Hume’cu düşüncenin septik ve entelektüalist eğilimlerinden dolayı pragmatik hümanizmden esaslı bir şekilde ayrıldığı da unutulmamalıdır. Buna ilaveten pragmatik hümanizmin Hume’un nedensellik ve hareket hakkındaki eleştirilerinden kurtulma çabası içerisinde olduğu da görülmektedir. Zira pragmatik hümanizmin savunucularından F.C.S. Schiller’in söz konusu düşünceyi yetersizlik ve tutarsızlık açısından eleştiriye tabi tuttuğu, Hume’cu felsefeyi olumsuzlayan rasyonalizmin çıkmazlarının farkına vararak iradenin merkeze alındığı bir yöntemi hâkim kılmaya çalıştığı ifade edilebilir. Pragmatik hümanizm, rasyonalizmin tutarsızlığını ileri sürerek kendi psikolojisini ortaya koyan Hume’un da gerçekliğe dair iddialarında pek çok dikotomiye sahip olduğunu iddia eder. Eğer test edilebilir, değişebilir ve rölatif bir gerçekliğe ulaşmak nihai amaç olursa, iradeci bir yapının benimsenmesi kaçınılmaz gözükür. Böyle bir yapının oluşması için de insanın merkezde olduğu bir yöntemin inşa edilmesi gerekir.Keywords : Pragmatik Hümanizm, F.C.S. Schiller, Hume, Gerçeklik, Doğruluk