- Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 8 Issue: 2
- Nedensellik İlkesi Bağlamında Sünnetullahı Anlamak
Nedensellik İlkesi Bağlamında Sünnetullahı Anlamak
Authors : Musa Turşak
Pages : 558-570
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2019-12-31
Article Type : Research
Abstract :Her olayın bir nedeni olduğu gibi aynı koşullar altında aynı nedenler aynı sonuçları doğurur. Kısaca, her olay maddi ve manevi birtakım nedenlerin zorunlu sonucu olarak meydana gelmektedir. Buna kısaca nedensellik ilkesi denmektedir. İnsanlık tarihi boyunca en çok tartışılan konulardan biri de "nedensellik” ilkesidir. Tarihte meydana gelen her olayın ve varlıklar âlemindeki her şeyin nedenselliğinin kendine özgü bir metotla sorgulanabilmesi, insanlığın birikimi olan bilimsel inkişafın vazgeçilmez sacayaklarından biri gibidir. İslam düşüncesinin ana kaynakları olan Kur’ân ve Hadis’te "sünnetullah” olarak ifade edilen evrensel ilahi kanunlara riayet edilmesi halinde hayat daha anlamlı ve yaşanılabilir hale gelecektir. Böylelikle bireysel ve toplumsal düzeyde meydana gelen olaylarda tesadüfe yer olmadığı gerçeği ortaya çıkacaktır. Böylelikle insan varoluş gayesini daha iyi anlayacak ve sorumluluklarını yerine getirecektir. Diğer taraftan evrende geçerli ilahi kanunlardan yeterince istifade edilecek ve bu ilahi yasalar gereği meydana gelen olaylardan gerekli dersler alınma imkânı doğacaktır. Kâinatta hiçbir şey boşuna yaratılmadığı gibi başıboş olarak da yaratılmamıştır. Yani kâinatta tesadüfe yer yoktur. Kur’ân-ı Kerim’de bu konuya dair çok sayıda ayet bulmak mümkündür. Bu ayetlerin bir kısmı tekvini bir kısmı ise teklifidir. Tekvini ayetler üzerine teklifi ayetler inşa edilerek muhatabın imanı sağlamlaştırılmaya çalışılmaktadır. Allah Teâlâ’nın bu iki türlü ayetlerinden birincisi; irade sıfatının bir tecellisi olarak tekvini kanunudur ki, âdetullah, sünnetullah veya fıtrat diye adlandırılır. İkincisi ise; Allah Teâla’nın kelam sıfatının tecellisi olarak teklifî kanunlardır ki, buna şeriat da denilmektedir. Varlık dünyasıyla ilgili bu kanunlar bilindiği takdirde, bunlardan faydalanmamız ve bunları kendi lehimizde kullanmamız mümkündür. Bu ilahi yasaların bilinmesi ise ancak geçmiş kavimlerin tarihini, onların yükselme ve yıkılma nedenlerini araştırmakla mümkündür.Keywords : Sünnetullah, Nedensellik, Kanun, Kur’ân, Kıssa