- Bitig Edebiyat Fakültesi Dergisi
- Cilt: 3 Sayı: 6 - CUMHURÄ°YET'Ä°N 100. YILINA Ä°THAFEN
- Karia\'da Arkeolojinin 100 Yılı: Kısa Bir Özet
Karia\'da Arkeolojinin 100 Yılı: Kısa Bir Özet
Authors : Hüseyin Taylan, Bekir Özer
Pages : 171-199
View : 99 | Download : 108
Publication Date : 2023-12-29
Article Type : Other
Abstract :Özet Doğu Ege çağlar boyunca pek çok önemli uygarlığa ev sahipliği yapmış böylelikle zengin bir kültürel miras oluşturmuştur. Bu nedenle Avrupalı gezginler ve araştırmacılar için bölgedeki arkeolojik kalıntılar yüzyıllar boyunca ilgi odağı olmuştur. 17. yüzyıldan itibaren birçok Avrupalı gezgin ve araştırmacı kültürel veya ideolojik sebeplere dayanarak Avrupa’nın tarihsel ve kültürel temellerinin nasıl oluştuğunu anlamlandırmak için Anadolu kıyılarını ziyaret etmişlerdir. Bu ziyaretçilerin bir kısmının motivasyonu her ne kadar tarihsel metinlerde adı geçen merkezleri görmek veya keşfetmek olsa da, asıl amaçları Antik Yunan ve Avrupa kültürlerinin doğum veya yayılım alanlarını izleyerek kendi kültürlerine nasıl etki ettiğini anlamak olmuştur. Bu açıdan coğrafi konumundan dolayı Karia bölgesi tarihi ve kültürel açıdan büyük bir öneme sahiptir. Karia’nın sınırları kuzeyde Büyük Menderes, doğuda Dalaman Çayı ile belirlenirken, kıyı kesiminde girintili çıkıntılı sahilleri ve yakınında birçok adaya ev sahipliği yapar. Güney Ege’de konumlanmış bu adalar, Güneybatı Anadolu\'dan Kıta Yunanistan\'a doğru denizde sıralanarak kültürel bir etkileşim ağı oluşturur. Karia\'nın topografyası ve coğrafi konumundan dolayı tarihin hemen her döneminde farklı halkların, inançların, geleneklerin ve kültürlerin bu bölgeye ulaşmasına neden olmuştur. Bu geleneklerin bazıları yerel kültüre özgü hale gelmiş, bazıları ise değişime uğramış veya reddedilmiştir. Tarihsel süreçte, dağlık bölgelerin sarp yamaçları dış etkilere göreceli olarak uzak kalmış, sahil kesimi ise dış etkilere ve yeniliklere daha açık hale gelerek çok kültürlü bir mozaik haline gelmiştir. Bu açıdan Karia bölgesindeki arkeolojik kültürel miras her dönem yerli ve yabancı araştırmacıların ilgisini çeken bir araştırma ve çalışma alanı olmuştur. Karia arkeolojisi çalışmaları, özellikle Türkiye Cumhuriyeti\'nin kuruluşundan sonra hız kazanmış ve bu dönemde birçok antik kent ve önemli arkeolojik alan kazılarla ortaya çıkarılmıştır. 1950\'lerden itibaren ise bölgede başlatılan bilimsel arkeolojik kazılar ve yüzey araştırmaları ile daha da gelişmiştir. Ayrıca bu dönemden itibaren, Türk arkeologlarının da aktif olarak katıldığı kazılar artmış ve Karia bölgesinin arkeolojik zenginlikleri daha detaylı bir şekilde incelenmiştir. Karia\'da Çine Tepecik, Kumyer, Çapalıbağ, Damlıboğaz, İasos, Hüssamlar, Belentepe ve Myndos çevresinde bulunan nekropolislerden elde edilen buluntular, bölgenin Tunç Çağı\'na ait ölü gömme ve materyal kültürünü anlamamıza yardımcı olurken; Knidos, Kaunos, Strotonikeia ve Halikarnassos gibi merkezlerden elde edilen bulgular Demir Çağı’ndan Bizans ve sonrası dönemlere ait kültürel devamlılığı görmemiz açısından önemli olmuştur. Su altı arkeolojisi de Karia bölgesinde önemli bir yer tutmaktadır. Knidos, Kaunos ve İasos gibi antik liman kentlerinde gerçekleştirilen su altı kazıları, bölgenin deniz ticareti ve liman yapılarına dair bilgiler sunmuştur. Bodrum Yarımadası\'nda bulunan batıklar ve su altı kalıntıları da arkeologların dikkatini çekmiş ve Karia\'nın denizcilik tarihine ışık tutmaktadır. Bu çalışmada Karia’daki ilk araştırma çalışmalardan günümüze kadar gerçekleşen arkeolojik kazılar ve merkezler bir arada incelenerek Karia araştırma tarihinin ve buluntularının kronolojik gelişimi ve bilimsel katkıları ele alınmıştır.Keywords : Karia, Kazı Tarihi, Arkeolojik Araştırma ve Çalışmalar