- Bitig Edebiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 1 Issue: 2
- İslâm Öncesi Bazı Türk İnançlarının Salda Köyü’ndeki İzleri Üzerine Kısa Bir Değerlendirme...
İslâm Öncesi Bazı Türk İnançlarının Salda Köyü’ndeki İzleri Üzerine Kısa Bir Değerlendirme
Authors : Esengül Argun
Pages : 348-375
View : 17 | Download : 4
Publication Date : 2021-12-10
Article Type : Research
Abstract :Akdeniz bölgesinin, Burdur iline bağlı Yeşilova ilçesinin bir köyü olan Salda, çok köklü bir tarihe sahip olmakla birlikte, binlerce yıllık bu Türk tarihini de belleğinde yaşamaya ve yaşatmaya devam etmektedir. Bu çalışmada başlıca kültler; ateş, dağ, hayvan, güneş, ay, yıldız, ağaç, su ve taş olarak belirlenerek, Salda Köyü’nde bu kültlerle ile ilgili yaşatılan inançların neler olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen bulgular ışığında ise genel olarak inançların, İslam öncesi Türk devletlerinde göze çarpan inançlarla büyük benzerlikler taşıdığı sonucuna varılmıştır. Bu çalışmada, Türk Dünyası’nda varlığını sürdürmeyi başarabilen bazı kültlerin neler olduğu ve bunların Salda Köyü’nde hangi şartlar altında hayat bulduğu, köyün bilge ve görmüş geçirmiş kişiler olarak adlandırdığı kişilerle birlikte gerçekleştirilen çalışmalarla tespit edilmiştir. Ocağa duyulan hürmet, gök cisimleri ile ilgili bazı inanışlar, çeşitli iyelerin (koruyucu ruh) var olduğuna inanılan dağlar ya da ağaçlar bunlardan bazılarıdır. Anadolu’daki her bir yer, Türkistan’ın bir parçasıdır felsefesiyle yola çıkılan çalışmada yer verilen başlıklar, bilimsel verilerle desteklenmeye çalışılmıştır. Kolektif belleğin, toplumların sürekliliğini sağlayabilmesi için son derece önemli olduğu ve arada geçen asırlara rağmen İslâm öncesi din ve inanışların, İslâm dini ile birlikte kaybolmadığı, bilâkis pek çok inancın bu dinle harmanlandığı görülmektedir. Devam ettirilen bu davranışlar ise köy halkı tarafından bilinçsiz olarak, yani Kök Tanrı Dini ile bir ilgisi olduğu bilinmeden devam ettirilmektedir. Genetik kültürel kodlamanın devamı niteliğinde ırsıva (ırvasa) (âdet, örf, gelenek) adı verilerek, bu davranışlar varlığını sürdürmektedir. Salda Köyü’ndeki bu inanışların Türk Dünyası’nın bazı ülkeleri ile benzerliklerine de çalışma içerinde yer verilmiştir.Keywords : Türkistan, Salda, kült, inanç, din