SERAMİK SANATINDA LÜLE VE KİŞİSEL UYGULAMALAR
Authors : Tennur Yaşar
Pages : 187-205
View : 8 | Download : 7
Publication Date : 2023-04-29
Article Type : Other
Abstract :Seramik, insanoğlunun ihtiyaçları doğrultusunda ortaya çıkan, gelişen, formları, bezemeleri üretildikleri coğrafya ile tarihsel dönemlerin sanatsal ve estetik değerleri doğrultusunda çeşitlenen bir sanat alanıdır. Bu alanda bireysel kullanım kabı olarak kullanılan seramik eserler arasında lüleler bulunmaktadır. Farklı tasarımları, sabır ve ustalık gerektiren el işçiliği ile ön plana çıkan ve geçmişi Osmanlı Dönemi’ne uzanan seramik lüleler; tütünün keşfi, içimi ile gelişim göstermiş bu sayede geniş coğrafyalara yayılmıştır. Arkeolojik alanlarda yapılan bilimsel kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan ve müzelerde sergilenen eserler arasında sıklıkla gördüğümüz seramik lüle, özel olarak hazırlanmış kilin çömlekçi tornası veya kalıpta biçimlendirilmesi sonrasında fırınlarda pişirimi ile elde ediliyordu. Bu çalışmada, geçmişi yüzlerce yıl öncesine uzanan; ancak günümüzde unutulmaya yüz tutmuş lüle sanatının tekrar hatırlanmasını sağlamak amaçlanmaktadır. Bu bağlamda ilk olarak seramik lülelerin gelişimi hakkında genel bilgiler sunulduktan sonra özgün lüle ve antik seramik kap örneklerinden esinlenerek yeni lüleler yapılmıştır. Seramik lüle uygulamalarında, süzülmüş seramik çamuru yerine, dayanımı arttırmaya yönelik olarak siyah ve kırmızı renkli şamotlu seramik çamurları kullanılmış, uygulamalar çömlekçi tornasında şekillendirme yöntemi ile yapılmıştır. Şamot katkılı çamurun çömlekçi tornasında kullanımı, kontrollü kurutma aşaması ve pişirimi sonrasındaki değişimleri gözlenmiştir. 1100 °C’lik sıcaklığa ulaşan seramik fırınında lülelerin pişirimi yapılmış, devamında ise kamıştan kısa çubuklar takılarak uygulamalar sonlandırılmıştır. Biçimlendirilen lüleler, kullanıma uygun olmakla birlikte dekoratif amaçlı olarak üretilmiştirKeywords : Seramik, Şamotlu Seramik Çamuru, Lüle, Çömlekçi Tornası, Elle Şekillendirme