Azerbaycan müziğinde klasik konser türünün gelişimi ve tezahürü
Authors : Ruhiyye Dünyamaliyeva
Pages : 61-75
View : 4 | Download : 2
Publication Date : 2023-03-18
Article Type : Araştırma Makalesi
Abstract :Sunulan makale, klasik müzikte konser türünün oluşumu ve gelişimini, bu türün her aşamada yeni kazanımlarını ve 20. yüzyılda bestecilerin yaratıcılığında somutlaşmasını tartışmaktadır. Bildiğimiz gibi enstrümantal konser türü 17. yüzyılda İtalya'da şekillendi. O zamanlar yaylı ve üflemeli çalgılar için birçok türde solo konser geliştirildi. Daha sonra bu enstrümanlar için konçertolar, piyano-klavsen ve klavsen enstrümanları ile yeni piyano enstrümanının öncülleri olan enstrümanlar için yazılmış konçertoları içermektedir. Piyano için konçertoların değerlendirilmesinde en önemli rol, dahi Bach'ın iki oğluna aittir - orkestra çalışmasının başlamasına ve dramanın artmasına büyük önem veren Philip Emanuel ve virtüözlüğü mükemmelleştiren Johann Christian Bach. konser müziğinin cantabile dizeleri. Konser türü, aktif sanatsal faaliyetlerde bulunan Mozart'ın dikkatini çekti. Çağdaşı olan Fransız keman okulunun bir dizi başarısını piyano konseri alanına getirdi. Uzun yıllar Mozart'ın yarattığı konser türü, solo ve orkestral diyalog ilkesinin sanatsal bir standart olarak uygulanmasının ideal bir örneği olarak kabul edildi. Klasik Viyana konserlerinin biçimsel şeması, Beethoven'ın eserlerinde anlatım araçları açısından yenilikçi yönlerle kendini gösterir. Mozart'ın cantabile virtüözlüğünün aksine Beethoven'da yekpareliğin önemi ve seslendirme ihtişamı artar. Tiz gelişiminin bir sonucu olarak, kaydın hacmi genişler. Oktav ve akor teknikleri gelişmektedir. Beethoven'ın konserlerinin senfoniye yaklaşımı, her eserin temelini oluşturan gam, fikir derinliği, imge zenginliği ve tematik işlemede öncelikle hissedilir. Modern zamanlarda bile önemi ile dikkat çeken bu tür, birçok bestecinin eserlerinde önemli bir tür özelliğini korumaktadır. Barok dönemin yerini klasisizmin aldığı dönemde, konser türü gelişiminde yeni bir aşamaya giriyor. Bu dönemde, konser türünün üç bölümlü formu, Viyana klasik okulunun temsilcileri olan I. Haydn, V. A. Mozart, L. V. Beethoven'ın eserlerinde onayını buldu. Klasisizm'den sonra gelişen Romantizm döneminde orijinal olarak L.V.Beethoven tarafından bestelenen enstrümantal konserin senfonik düzenlemesi, birçok bestecinin yaratıcılığında yeni bir aşamanın başlangıcını işaret ediyor. N. Paganini, R. Schumann, F. Chopin, F. Mendelssohn, I. Brahms, E. Grieg, F. Liszt, bu türde önemli eserler yazan romantik besteciler olarak kabul edilir. Bu besteciler konser türüne biçim ve karakter açısından birçok yenilik getirmişlerdir. İçsel gelişim, leitmotif bağlantısı ve tek tematizm ilkesini tercih etmişler ve birbiriyle derinden bağlantılı bölümleriyle dikkat çeken eserlerden oluşan bir koleksiyon oluşturmuşlardır. Böylece sonuç olarak kendine has gelişim çizgisiyle dikkat çeken konser türünün Avrupalı bestecilerin yaratıcılığında ilginç bir gelişim yolunu tamamladığını ve Azerbaycan bestecilerinin yaratıcılığında geniş ifadesini bulduğunu söyleyebiliriz. Klasik müzik kurallarına kusursuz bir şekilde uyulması sonucunda ulusal konser örneklerinin oluşturulması mümkündür.Keywords : Azerbaycan, Konser, Kültür, Müzik, Tür