- Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi
- Vol: 14 Issue: 2
- OSMANLI DÖNEMİNİN SON YILLARINDA KAYSERİ HACILAR BÖLÜK MAHALLESİ SAKİNLERİNİN VARLIK YAPISI VE DAĞIL...
OSMANLI DÖNEMİNİN SON YILLARINDA KAYSERİ HACILAR BÖLÜK MAHALLESİ SAKİNLERİNİN VARLIK YAPISI VE DAĞILIMI
Authors : Ekrem Erdem, Sefure Deveci
Pages : 129-154
View : 10 | Download : 2
Publication Date : 2019-12-31
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmanın amacı, Kayseri Hacılar’ın Osmanlı döneminin son yıllarında gayr-i menkul varlık düzeyini ve servetin dağılımını tespit etmektir. Toplamda dört mahalle ve bir de yabancılardan oluşan köyle ilgili belgeler okunmuş; ancak çalışmada sadece Bölük Mahallesi ile ilgili veriler analiz edilmiştir. Çalışmanın temelini teşkil eden belgeler Erciyes Üniversitesi’ne bağlı Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi KAYTAM’da bulunan Kayseri Hacılara ait Hülâsa Defterlerinden alınmıştır. Söz konusu Defterlerde yer alan bilgiler esas olarak üç grupta toplanabilir: Mülk ve kazanca sahip vergi mükellefi kişilere dair bilgiler, sahip olunan mülklere dair bilgiler, vergi türü ve ödemelerine dair bilgiler. Kayıtlarda mahalle sakinlerinin ağırlıklı olarak müstakil mülkleri tercih ettikleri, diğer mahallelere göre genel olarak hane ve bağ-bahçe zenginliği yerine, tarlalara sahip oldukları anlaşılmaktadır. Başka bir ifade ile, mahalle sakinlerinin diğer mahalle sakinlerine nispetle daha ziyade tarla işleriyle iştigal ettikleri, muhtemelen bu yüzden de sahip oldukları servetin değeri ve dolayısıyla zenginlik düzeyleri de daha düşük çıkmaktadır. Toplam mülkün kıymeti ve ödenen vergi içerisinde en büyük pay müstakil tarlalara aittir. Diğer yandan, mahallede servetin oldukça dengesiz bir şekilde dağıldığı görülse de zenginlik düzeyi arttıkça servetten alınan vergilerin de arttığı, hatta vergi yükünün toplumun alt kesimlerinde oldukça düşük düzeyde kaldığı anlaşılmaktadır. Ayrıca, Bölük Mahallesi’nde meskûn ilk on zenginin mal varlığı ve ödediği vergi miktarları dikkate alındığında, her birinin ayrı ailelerden geldikleri, dolayısıyla zenginliğin aynı ailelerde toplanmadığı tespit edilmiştir.Keywords : Osmanlı dönemi Kayseri Hacılar, Hülâsa Defterleri