- BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 8 Issue: 2
- Yabancılaşma ve İbn Haldun’un İlgili Tespitleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Bakış
Yabancılaşma ve İbn Haldun’un İlgili Tespitleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Bakış
Authors : Mustafa Özdemir
Pages : 539-558
Doi:10.33460/beuifd.997535
View : 13 | Download : 3
Publication Date : 2021-12-15
Article Type : Research
Abstract :"Yabancılaşma” kavramı, gündeme geldiği her dönemde birçok farklı düşünür ve bilim insanının dikkatini çekmiştir. Kavram, tarihi süreç içinde başta felsefi açıdan olmak üzere sosyolojik, dinî, iktisadi vb. birçok farklı açılardan ele alınmıştır. İbn Haldun asabiyetin kaybedilme süreçleriyle ilgili olarak yabancılaşma kavramını andıran görüşlerinde ahlaki bir bozulma ve fıtrattan uzaklaşmadan bahseder. Makalenin amacı, İbn Haldun’un "bedevî toplumdan hadarî topluma geçiş” sürecinde ele aldığı hususiyetlerin, yabancılaşma kavramı ile ilişkisini ortaya koymaya çalışmaktır. İbn Haldun’un yabancılaşma başlığı altında ele alınacak olan tespit ve değerlendirmeleri, hangi disiplinin yabancılaşmayla ilgili yorum ve tespitlerine daha yakın durmakta ya da farklılaşmaktadır? Bu ve benzeri sorulara da cevap aranacak olan makalede İbn Haldun’a ait bahsedilen bağlamlar ile yabancılaşma eksenli olarak yapılan tartışmalar arasında çeşitli açılardan karşılaştırma ve değerlendirmeler yapıldı. İbn Haldun’un hadarî umran yapısına dair tespit ettiği ahlaki bozulma/çözülmelerle ilgili değerlendirmeleriyle kendinden önce ve sonra ortaya konan teolojik/felsefi/ahlakî yabancılaşma teorileri arasındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışıldı. Yapılan karşılaştırmalar içinde Karl Marx’ın "yabancılaşma” tespitleri üzerinde hususiyetle duruldu. Elde edilen çeşitli karşılaştırma ve değerlendirmeler, "yabancılaşma” kavramının sosyal bilimler alanında sahip olduğu güncel ve yaygın kullanım potansiyelini göstermesi açısından da ayrı bir önem arz etmektedir.Keywords : Din Sosyolojisi, İbn Haldun, Yabancılaşma, Fıtrat, Öz, Lüks ve İsraf, Hadarî Umran, Hadarî Umran, Hadarî Umran, Hadarî Umran