- BENGİ Dünya Yörük-Türkmen Araştırmaları Dergisi
- Vol: 2022 Issue: 1
- TÜRKİYE’DE 2848 SAYILI KANUN KAPSAMINDA ZORUNLU İÇ GÖÇ UYGULAMALARI (1935-1945)
TÜRKİYE’DE 2848 SAYILI KANUN KAPSAMINDA ZORUNLU İÇ GÖÇ UYGULAMALARI (1935-1945)
Authors : Ramazan Çelem
Pages : 121-144
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2022-02-24
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinden yıkılışına kadar olan süreçte, devletin, çeşitli amaçlar gözetilerek uygulamış olduğu iskân ve göç politikaları, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren yeni Türk Devleti hükümetleri tarafından da devam ettirilerek uygulanmaya devam edilmiştir. Osmanlı’nın ilk dönemlerinde yeni fethedilen bölgelere doğru yapılmış olan göç uygulamaları; devletin yıkılış sürecine girdiği zamanlarda ise kaybedilen yerlerden ülke içerisine doğru gerçekleşmiştir. Gerek Osmanlı döneminde gerekse Cumhuriyet devrinde iskân ve göç politikalarının amacı, devletin, hâkimiyet alanı içerisinde bulunan bölgeler içerisinde merkezi otoriteyi hâkim kılmak ve çeşitli unsurlardan meydana gelen toplulukların, ülke içerisinde huzurlu bir şekilde hayatlarını sürdürmeleriyle ülkenin ve halkın güvenliğini sağlamak olmuştur. Cumhuriyet döneminde iskân siyasetinin belirlenmesinde 1926 yılında çıkarılmış olan 885 sayılı kanun ile 1934 tarihinde kabul edilmiş olan 2510 sayılı iskân kanunu etkili olmuştur. Bu iskân kanunlarıyla ulaşılmak istenen temel amaç, Türk kültürü esas alınarak aynı dili konuşan, aynı gayeye hizmet eden bir "ulus” oluşturmaktır. Ulus oluşturma sürecinde Balkan Savaşları ile I. Dünya Savaşı süresince azalmış olan nüfus miktarının artırılması için izlenen politikalar arasında sınırlarımız dışındaki Türklere kapılarımızı açarak, onların yurda dönmelerini sağlamak da yer almıştır. Yurtlarına geri dönüş yapan muhacir ve mültecilerin Anadolu’da yerleştikleri bölgelerdeki yerleşik halkla huzur içerisinde birlikte yaşamaları sağlanarak üretimin artırılması ve böylece toplumun yaşam kalitesinin artırılması beklenmiştir. Bu çalışmada 2848 sayılı kanunun kabulünden sonra 10 yıllık zaman boyunca ülke içerisinde güvenlik amacıyla gerçekleştirilmiş olan iç göç uygulamaları, Arşiv belgeleri ışığında ele alınmıştır. 1936-1945 yılları arasında yaşanmış olan göçlerin sebepleri arasında eşkıyalık, hırsızlık, ölümle tehdit etme, ırza tecavüz gibi bölge güvenliğini tehlikeye düşüren olayların yanında hudut bölgelerinde casusluklarından şüphe edilen ve dış devletlerle ilişkilerimizi bozacak davranışlarda bulunan kişi, aile ya da aşiretlerin bu bölgelerden uzaklaştırılıp iç bölgelere doğru sevk edilmeleri yer almaktadır. İç göç uygulamaları, toplumun belirli bir kesimine değil, asayişi ve güvenliği bozan ya da bozabilecek tüm kişi ve gruplara uygulanmıştır. İncelenen belgelerde göç ettirilen şahısların yaşamış oldukları iller arasında Doğu ve Güneydoğu bölgeleri şehirlerinden Kars, Iğdır, Diyarbakır, Erzurum, Ağrı ağırlıkta olmuş, bunun yanında Edirne, Antalya, Artvin, Muğla, Kilis, İstanbul, Rize, Malatya gibi farklı bölge şehirlerinden de göçler yapılmıştır.Keywords : Cumhuriyet, Güvenlik, Politika, İskan, İç Göç