- BELLEK Uluslararası Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi
- Vol: 3 Issue: 1
- GALATA’DA ALACAK-VERECEK İLİŞKİLERİ (1642-1643)
GALATA’DA ALACAK-VERECEK İLİŞKİLERİ (1642-1643)
Authors : Birkay Köse
Pages : 18-31
Doi:10.52735/bellek.947781
View : 14 | Download : 6
Publication Date : 2021-06-30
Article Type : Research
Abstract :Modern banka gibi kurumların yeterince gelişmediği dönemlerde tüccarların, esnafların ve hatta sıradan halk için nakit paranın nakli ve finansman meselesi kişileri farklı yöntemleri kullanmaya yönlendirmiştir. Avrupa’da bu işlemler bankacılık faaliyetlerinin gelişmesiyle ve faizli borçlanma usulü ile gerçekleşmiştir. İslamiyet’in faize karşı uzak tutumu ve Avrupa’daki finansman yöntemlerinin İslam topraklarında görülmemesi Müslümanların bu konuda zorlandıkları izlenimi yaratmıştır. Ancak İslamiyet’in kendi içerisinde geliştirdiği kredi düzenlemeleri, borç alışverişi, iş ortaklıkları ve kredi mektupları gibi yöntemler ile Müslümanlar finansman işlerini halletmişlerdir. Osmanlı da Müslümanların geliştirdikleri bu yöntemleri 17. yüzyıla kadar kullanmışlardır. Galata, İstanbul’un fethinden önce ve sonrasında ticari etkinliği sürekli yüksek olan bir merkez olarak varlığını sürdürmüştür. Yüksek ticaret hacmine paralel olarak Galata şer’iyye sicillerinde finansman yöntemlerinden biri olan borçlanma ile ilgili pek çok kayıt bulunmaktadır. 1642-1643 tarihleri arasındaki Galata sakinlerinin borç davalarındaki eğilimlerini açığa çıkarmayı hedefleyen bu çalışmanın ana kaynağı 64 numaralı Galata şer’iyye sicilidir. Şer’iyye sicillerinin verdiği önemli bilgiler kullanılarak kişiler dinlerine, sosyal statülerine, borç alma-verme şekillerine ve mahkemeye gelme amaçlarına göre tasnif edilmiş ve bulgular, önceki çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. 64 numaralı Galata şer’iyye siciline göre gayrimüslimler Müslümanlara nazaran borç davalarında daha fazla yer almışlardır. Kişilerin dinsel tasnifinde özellikle borç verme konusunda kapalı bir görüntü çizmediği ancak borç alma konusunda genellikle dindaşlarını tercih ettiği görülmüştür. Çalışmada görülen önemli bir başka sonuç ise kadınlar da dâhil olmak üzere her kesimden kişilerin borç davalarında yer aldığıdır. Sosyal statüsü sıradan halktan ayrılan askeriler, esnaflar ve hacı unvanını taşıyan kişilerin incelendiği kısımda ise her bir grup için farklı eğilimler gözlenmiştir.Keywords : Borç, Alacak-verecek, XVII. yüzyıl, Galata, Şer’iyye sicilleri