- Belgi Dergisi
- Issue: 23
- ARŞİV BELGELERİ ÇERÇEVESİNDE İNÖNÜ MUHAREBELERİNİN KAZANILMASINDA TÜRK HAVACILARININ KATKISI...
ARŞİV BELGELERİ ÇERÇEVESİNDE İNÖNÜ MUHAREBELERİNİN KAZANILMASINDA TÜRK HAVACILARININ KATKISI
Authors : Davud Kapucu
Pages : 73-98
Doi:10.33431/belgi.1021944
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2022-01-01
Article Type : Research
Abstract :Birinci Dünya Savaşı’nı Osmanlı Devleti adına bitiren Mondros Mütarekesinden sonra İtilaf devletleri tarafından Anadolu işgal edilmeye başlanmıştır. Bu işgal furyasına Paris Barış Konferansı sonrasında Yunanistan da dahil olmuştur. Yunanlar 15 Mayıs 1919’da İzmir ve çevresini işgal etmek için Batı Anadoluya asker çıkarmıştır.İzmir'in Yunanlar tarafından işgal edilmesi Türk milleti adına yeni bir mücadelenin başlangıç noktası olmuştur. İtilaf devletlerinin haksız işgalleri üzerine Türk Milleti Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) önderliğinde Millî Mücadeleyi başlatmıştır. Millî Mücadele öncelikle çeteler hâlinde düşmanla mücadele yapan düzensiz direniş örgütleri olan Kuvayı Milliye ile şekillenmiştir. Ancak Kuvayı Milliyenin teşkilatlı ve disiplinli bir yapı olmaması ihtiyaçlarını zorla ve baskı yoluyla halktan karşılaması ve en önemlisi Batı Anadoludaki yunan ilerleyişini Gediz Muharebeleri’nde durduramaması lağvedilmesine yol açmıştır. Bu kapsamda 8 Kasım 1920’de alınan kararla TBMM tarafından teşkilatlı ve örgütlü bir yapı olarak düzenli ordu kurulmuştur. TBMM’nin kurduğu düzenli ordu emrine girmek istemeyen Kuvayı Milliye şeflerinden Çerkez Ethem tarafından bir isyan çıkarılmıştır. TBMM, Çerkez Ethem isyanını bastırmak için uğraşırken Yunan kuvvetleri de ilgili isyandan faydalanarak Anadolu’daki işgal alanlarını genişletmek ve Millî Mücadeleye son vermek amacıyla 6 Ocak 1921 tarihinde Bursa ve Uşak cephelerinden taarruza geçmiştir. Yunan ordusunun taarruzu ile İnönü Muharebeleri başlamıştır. Yunan ordusunun TBMM’yi ortadan kaldırmak Sevr Antlaşmasını Türk tarafına kabul ettirmek amacıyla gerçekleşen İnönü Muharebeleri iki aşamalı olarak gerçekleşmiştir. Yunan taarruzu İnönü Muharebeleri boyunca 18 tayyare ile taarruzunu şekillendirirken Türk ordusu elinde bulunan iki tayyare ile hava harp görev ve faaliyetlerine yön vermiştir. Bu çalışmada İnönü Muharebeleri’nde icra edilen hava harp görev ve faaliyetlerinin muharebelerin sonucuna etkilerine arşiv belgeleri, harp rapor ve cerideleri ekseninde yer verilecektir.Keywords : İnönü Muharebeleri, Batı Cephesi, Millî Mücadele, Keşif, Uçak