- Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- DEDE KORKUT HİKÂYELERİ VE OĞUZ KAĞAN DESTANLARINDA GEÇEN TABİATÜSTÜ UNSURLARIN MUKEYESLİ İNCELENMESİ...
DEDE KORKUT HİKÂYELERİ VE OĞUZ KAĞAN DESTANLARINDA GEÇEN TABİATÜSTÜ UNSURLARIN MUKEYESLİ İNCELENMESİ
Authors : Öztürk Doğan
Pages : 245-262
Doi:10.48174/buaad.1178309
View : 36 | Download : 36
Publication Date : 2023-06-30
Article Type : Research Article
Abstract :Araştırmada Türk tarihinde önemli bir yere sahip olan Dede Korkut Hikâyeleri ve Oğuz Kağan destanında geçen tabiatüstü unsurları, olay örgülerine, zaman-mekân unsurlarına, kahramanların özelliklerine değinilerek mukayeseli incelemesi yapılmıştır. Dede Korkut Hikayeleri ve Oğuz Kağan destanından hareketle Türk milletinin kültürü, köklü tarihi, inancı ve yaşayışından izler aktarılmaya çalışılmıştır. Tabiatüstü unsurlar birçok olay, durum ve kişi üzerinden ortaya konulmaktadır. Savaş meydanlarındaki sıra dışı galibiye, doğaüstü varlıklar, dini kahramanların varlığı, ölülerle devam bağlar, rüya, Hızır’ın yardımı, Tanrı’ya edilen dualar, kadın unsuru ve dikkat çekici kahramanlıklar bunlardan bazılarıdır. Bireyin olağanüstü düzey karşısında içine düştüğü kararsızlık duygusuna dayanan fantastik anlatılar, eğlendirici anlatılar olmaktan öte bireyin bilinçaltı ve bilinçdışında toplumsal normlar tarafından bastırılmış duygularının açığa çıktığı anlatılardır. Bireyin gerçek dünyada bastırılmış duygu ve eylemlerini, olağanüstü unsurlarla birleştirilmiş kurmaca bir dünya içinde sunması insanlık tarihi kadar eskidir. Anlatılarda doğaüstü fiziksel görünüm ve güce sahip insan kahramanlar dışında, dramatik aksiyon içinde karşıt değer olarak beliren yarı insan dışı varlıklar da mevcuttur. Söz konusu doğaüstü sayılabilecek insan dışı varlıklar (Peri kızı, Tepegöz), doğaüstü güce sahip hayvanlar (kara deve, kara boğa ve kara aslan) ve olağanüstü güce sahip insanlar arasındaki mücadelelerin konu edinildiği anlatılarda, coşku ve merak duygusu tepede tutulur. Türk milletinin tarihinde diğer milletlerde olmayan tabiatüstü özelliklerin gerçekliğine ilişkin algıların oldukça güçlü olduğu belirlenmiştir. Oğuz Kağan ve Dede Korkut hikâyelerindeki kahramanlar başta olmak üzere Türk destanlarından çıkan kahramanlar Türk tarihinin her döneminde gerçek bir kahraman olarak ete kemiğe bürünmüştür. Araştırmada Dede Korkut Hikâyeleri ve Oğuz Kağan destanında yer alan tabiatüstü unsurlar olay-kahraman unsuru üzerinden örnekler verilerek yorunlanmış ve analiz edilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda her iki kaynakta yer alan doğaüstü unsurlar aracılığıyla Türk milletinin her türlü zorluktan çıkabileceğine dair güçlü bir mesajın verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Keywords : Dede korkut, Destan, Oğuz Kağan