- Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları
- Issue: 22
- EDEBİ METİNLERDEKİ EDİMSİZ KARAKTERLER ÜZERİNE BİR İNCELEME
EDEBİ METİNLERDEKİ EDİMSİZ KARAKTERLER ÜZERİNE BİR İNCELEME
Authors : Kadir Can Dilber
Pages : 155-169
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2019-12-01
Article Type : Research
Abstract :Felsefik düzlemde insan bilincinin bir amaca yönelik davranış biçimi "edim” olarak tanımlanırken, bilincin amaçsız olarak sürüklendiği davranış biçimine ise "edimsizlik” denir. Edebi dünyadaki karakter yaratımları genel olarak edimli bir davranış biçimi sergilerken nadiren de olsa bazı karakterlerin edimsiz olarak kurgusal dünyanın içerisinde salındığı görülmektedir. Edebi dünyadaki edimsiz karakterlere girmeden önce edimsizliğin sadece karakterle sınırlı olmadığını belirtmek gerekir. Temel anlamı olaysızlık anlamına gelse de edebi perspektifte uyumsuzluk ve nedensizlik olarak metne yansır. Bu bir karakter olabileceği gibi tüm karakterleri de kapsayabilir hatta yaratılan dünyanın tamamını da için alabilir. Edebi dünyada her karakterin bir işlevi vardır ya da her karakter insani bir davranışı yansıtacak şekilde edimlidir şeklindeki söylem sınırlıdır ve genel-geçer bir kabuldür. Aslında gerek gerçek gerekse kurmaca dünyadaki karakterler edimsizliğe sürüklenebilir. Karakteri bu edimsizliğe iten şey nedir ya da nelerdir? Burada temel problem ontolojik olarak görünse de toplum sosyolojisi önemli etkendir. Toplum içerisinde farklı olarak görülen ötekileştirilen, yabancılaştırılan karakterler yaşadığı çevreye karşı uyumsuz, nedensiz ve edimsiz davranarak tepkilerini gösterirler. Bunu yaptıklarında ise karşınıza ikiye bölünmüş bir bilinç ya da tamamen edimsizleşmiş karakterler çıkar. Bu bağlamda makale de ikiye bölünen karakterin bilincinden hareketle dünya edebiyattaki edimsiz karakterlerin bazıları irdelenerek edimsizlik üzerine bir yol haritası çıkarılmaya çalışılacaktır.Keywords : Karakter, Edim, Edimsizlik, Olaysızlık, Nedensizlik, Uyumsuzluk