-
Authors : Garabet K. Moumdjian
Pages : 177-264
View : 19 | Download : 7
Publication Date : 2019-01-01
Article Type : Research
Abstract :Ermeni-Kürt ilişkilerinin tarihi yüzyıllar gerisine uzanmaktadır.1800’lerde Ermeniler, Kürdistan olarak adlandırılan bölgede ortayaçıkan ve Osmanlı askeri gücü tarafından bastırılan Kürt isyanlarınakatılmışlardır. Ermeniler, 1915’ten sonra, Cumhuriyet DönemiTürkiyesi’nde baş gösteren ve 1930’ların sonlarına kadar devam edenKürt isyanlarına da dahil olmuşlardır. Ermeni DevrimciFederasyonu’nun (EDF, namı diğer Taşnaksutyun) bu dönemdekihedeflerini belirleyen iki düşünce söz konusudur: Ermenilerin OrtaDoğu’daki yerleşkelerinin geçici olduğu ve Ermenilerin tarihianavatanlarına geri dönmeleri gerektiği. EDF’nin yeni kurulmuş olanTürkiye Cumhuriyeti’nin doğu bölgelerinde yaşamaya devam eden –daha sonraları "Gizli Ermeniler” olarak anılacak olan - Ermenilerinvarlığından haberdar olması böylesine cüretkar bir plana teşebbüsetmesinin esas sebebidir. Cumhuriyet Dönemi Türkiyesi, SovyetlerBirliği, Ermenistan, Fransa ve Britanya’da bulunan arşiv belgeleri vebahsi geçen dönemde ortaya çıkan Kürt isyanlarında rol almış olanEDF’nin bazı önde gelen liderlerinin anı türü eserlerine ve mektuplarınaerişim, dönem hakkında daha detaylı bir anlatım sunmak için benzersizbir fırsat sunmaktadır. Bu çalışma, konu hakkındaki uluslararası tarihselanlatıda var olan boşlukları doldurmak amacıyla Cumhuriyet DönemiTürkiyesi’nde yaşanan Kürt isyanlardaki Ermeni - ve özellikle EDF katılımına odaklanmaktadırKeywords : Ermeni-Kürt İlişkileri, Kürt İsyanları, Cumhuriyet