- Din ve Felsefe Araştırmaları
- Vol: 5 Issue: 1
- Empirizm Merceğinden Dini İnanç Braithwaite Eleştirisi
Empirizm Merceğinden Dini İnanç Braithwaite Eleştirisi
Authors : Büşra Nur Tutuk
Pages : 53-73
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2022-08-11
Article Type : Research
Abstract :Dinî ifadeler bize ne söyler? İnançlı kimselerin yaşamını adadığı ifadelerin epistemolojisi, kritik bir öneme haizdir. Din dilini gayri-bilişselci bir açıdan ele alan Richard Bevan Braithwaite (1900-1990), dinî ifadelerin doğrulanamayacağını ancak empirik olarak anlamlı olabileceğini düşünür. Bu anlam, ahlaki yargıların bir yaşam tarzı çizdiği gibi analojiktir. Braithwaite’e göre, dini ifadelerin bilimdeki gibi deneysel bir doğruluk değeri yoktur; dini hikâyeler, inançlının yaşam tazına psikolojik destek sağlar. Kısaca Braithwaite, dinî ifadelerin ahlaki/davranışsal yönüne eğilerek bilişsel boyutunu elimine etmektedir. Böylece doğrulama ölçütüne yakalanmadan dini anlamlı kılmaya çalışmaktadır. Braithwaite’in din dilini ahlaki yorumlayan teorisini tahlil etmeyi amaçlamaktayız. Çalışmamızın giriş bölümünde Braithwaite’in dinî inanca empirist yaklaşımının sebeplerini ortaya koymak için 1920-1955 arası dönemin hakim paradigmasını anlatacağız. Bu minvalde mantıkçı pozitivizmin temel taşı olan doğruluk ilkesini ele alacağız. Akabinde asıl konumuz, Braithwaite’in din dilinin ahlaki yorumunu iki bölümde değerlendirmeye çalışacağız. İlk olarak dinî ifadelerin doğruluk testinden neden geçemeyeceğini Braithwaite açısından cevaplamaya çalışacağız. Bunun için dinî ifadeleri sırasıyla empirik, hipotetik ve analitik kategorilerinde yer vermeme sebeplerine değinecek ve eleştirilerimizi sunacağız. İkinci bölümde dinî ifadelerin nerede yer alacağı sorusuna cevap bulacağız. Braithwaite’in dinî ifadelere işlevsel bir yön ekleyerek anlamlı kılma çabasına temas edeceğiz ve gelen eleştirileri değerlendireceğiz. Akabinde dinî ifadeler ve ahlaki ifadelerin benzerlik ve farklılıklarından bahsedecek, Braithwaite’in dinî ve ahlaki ifadeleri aynı kategoride değerlendirmesi sonucunda oluşabilecek sorunları tartışacağız. Ayrıca aynı ahlaki eyleme sahip dinleri ayrıştırmak için Braithwaite’in dini kıssalara dair tutumunu ve buna yönelik eleştirileri değerlendireceğiz. Tüm bunların sonucu olarak dinî inançların sübjektifliğini Braithwaite özelinde ortaya koyarak teizm için ortaya çıkması muhtemel sakıncaları belirteceğiz.Keywords : Din Felsefesi, Din Dili, Ahlaki İfade, Empirizm, Doğrulama İlkesi, Braithwaite.