- Din ve Felsefe Araştırmaları
- Vol: 2 Issue: 3
- Duns Scotus’ta Adalet Eğilimi ile Kant’ta En Yüksek İyi Üzerine Bir Karşılaştırma
Duns Scotus’ta Adalet Eğilimi ile Kant’ta En Yüksek İyi Üzerine Bir Karşılaştırma
Authors : Nesim Aslantatar
Pages : 32-42
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2019-06-30
Article Type : Research
Abstract :Ortaçağ Skolastik düşüncesinin önde gelen düşünürlerinden John Duns Scotus’un kendinden sonra gelen birçok düşünürü incelikli felsefi düşüncesi ile etkilediğini söylemek ileri bir iddia olmayacaktır. Ancak Scotus’un, Kant’ın ahlak düşüncesi ve onun felsefesi açısından kilit öneme sahip summum bonum kavramı üzerinde doğrudan etkili olduğunu söylemek radikal bir iddia olabilir. Bunun yerine, Scotus’un Kant’ı Francisco Suarez (1548-1617), Christian Wolff (1679-1754) ve Christian August Crusius (1715-1775) üzerinden etkilediğini söylemek daha doğru ve ayakları yere basan bir iddia olacaktır. John Duns Scotus ve Immanuel Kant farklı dönem ve dünyalara ait düşünürler olsalar da bu iki düşünürün ahlak anlayışlarında birtakım benzerlikler olduğu düşünülebilir. Bu benzerlikler, Scotus’un adalet-menfaat eğilimleri ve inayet anlayışı ile Kant’ın en yüksek iyi, asli günah ve inayet anlayışları bağlamında ortaya çıkmaktadır. Her iki düşünür de insan doğasında iki temel yatkınlık ya da eğilim olduğunu varsaymaktadır. Scotus’un adalet ve menfaate eğilim olarak adlandırdığı bu yatkınlıklar, Kant felsefesinde iyi ve kötüye eğilim olarak karşımıza çıkmaktadır. Hem Scotus hem de Kant, insanın ahlakın konusu olması gerektiğini düşünür ve insana sahip olduğu akıl ve özgür iradeden dolayı sorumluluk yüklerler. Kişiler, özgür iradelerini kullanarak, kötü ve menfaat içerenin ne olduğunun farkına varabilirler. Böylece ilahi inayete layık hale gelirler. Bu makalede, Scotus’un adalet eğilimi ve Kant’ın en yüksek iyi si arasındaki benzerlik ve farklılıklar üzerinde durulacak, adalet eğiliminden saptıran bir güç olarak menfaat eğilimiyle Kant’ın asli günah anlayışı karşılaştırılacak ve her iki düşünürün, kendinde iyi olana ulaşabilmek için inayet anlayışına hangi noktalarda başvurdukları netleştirilmeye çalışılacaktır.Keywords : Kant, Duns Scotus, İradenin İki Eğilimi, Summum Bonum, İnayet, Asli Günah