TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE GEREKLİLİK
Authors : Hikmet Koraş
Pages : 135-154
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2005-09-01
Article Type : Other
Abstract :Şüphesiz, mevcut Türk Lehçeleri arasında en çok işlenmiş olanı Türkiye Türkçesidir. Bu gün, kullanıldığı coğrafya itibariyle, ilişkisi olduğu bütün kültürleri etkilemiş ve onlardan da etkilenmiştir. Bu durum, hem diğer Türk lehçeleri hem de başka kültürler için geçerlidir. Bunu, Türkçenin gereklilik çekimi için de söylemek mümkündür. Türkiye Türkçesi, gereklilik kipi ve gereklilik çekimi konusunda bir taraftan eski kullanılan şekli, diğer taraftan da etkilendiği kültürlerden aldığı kelimelerle eski kullanılan şekli geliştirerek devam ettirmiş, bu arada –malı/-meli sıfat-fiil ekini gereklilik kipi eki olarak kullanmaya başlanmıştır. Ancak yeni ortaya çıkan şekil eskiyi ortadan kaldırmamış, bir taraftan eski şekil kullanılmaya devam etmiş, bir taraftan da kültür münasebetinde bulunduğu dillerden aldığı lâzım, mecbur, şart, farz, zor gibi kelimelerle, gerek kelimesi ile yapılan çekime benzer şekilde yeni kullanışlar ortaya çıkmıştır. Benzer manaları ifade etmelerine karşılık hepsinin kullanıldığı yerler farklıdır. Zaten hepsinin aynı zamanda kullanılması aralarındaki nüanstan dolayıdır. Günlük hayatta kullanılan bu şekiller edebi eserlerimizde de kullanılmasına rağmen gramer kitaplarımıza geçmemiştir. Okuduğumuz bütün yazılı eserlerde örneklerine sıkça rastladığımız bu şekiller disipline edilmeli ve gramer kitaplarımıza geçmelidir.Keywords : gereklilik, gerek, lâzım, şart, zorunda kalmak