- Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
- Vol: 12 Issue: 23
- Döviz Kuru Fiyat Geçiş Etkisi İçin Ampirik Bir Analiz: Türkiye Örneği
Döviz Kuru Fiyat Geçiş Etkisi İçin Ampirik Bir Analiz: Türkiye Örneği
Authors : Koray Yildirim
Pages : 15-38
Doi:10.47129/bartiniibf.707601
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2021-05-31
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada Türkiye ekonomisinde döviz kurunun üretici ve tüketici fiyatları üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Döviz kurundaki geçiş etkisi (pass through effect) döviz değerindeki değişikliklerin ithalat yoluyla yurtiçi fiyatlara yansıması olgusudur. Çalışmada VAR (vector autoregression) metodu ile döviz kurunda değerlenme ve volatilitenin belirgin bir şekilde artış gösterdiği (2008:1-2018:12) dönemi analiz edilmiştir. Çalışmadan elde edilen temel bulgu geçiş etkisinin üretici ve tüketici fiyatları üzerindeki etkisi kısa ve uzun dönemde farklılaşmaktadır. Geçiş etkisi kısa dönemde üfe’de daha fazla gözlemlenmiştir. Diğer yandan uzun dönemde ise tüfe’de daha etkili olmuştur. Türk Lirasındaki aşırı değer kaybı yurtiçi malların dış piyasalara göreli olarak ucuz hale gelmesine sebep olmuştur. Bu durumda iç talebe ek olarak dış taleple birlikte enflasyonist baskı artış göstermiştir. Türk Lirasındaki aşırı değer kaybının ithalatı pahalı hale getirmesi ise ithal edilen üretim faktörlerinin yurtiçinden ikame edilmesine neden olarak ithalat talebini azaltmıştır. Bu süreç sonucunda geçiş etkisi üretici fiyatlarında sınırlı kalmıştır. Türkiye gibi potansiyelinin üzerinde bir büyümeyi cari açıkla sağlayan gelişmekte olan ekonomilerde döviz kuru büyümeyi ve dış dengeyi belirleyici bir faktör haline gelmektedir. Fiyat geçiş etkisindeki artış ihracata dayalı büyüme stratejisinin temel dinamiği olan üretim artışını sekteye uğratmıştır. Diğer yandan küreselleşmeyle birlikte ekonomiler arasındaki entegrasyon hızlanmış ve milli gelire atfedilen değer satınalma gücü paritesi üzerinden değerlendirilmeye başlanmıştır. Sonuç olarak ihracat miktarsal bazda artış gösterse de satınalma gücü paritesi anlamında ihracattan sağlanan reel gelir azalmıştır.Keywords : Döviz Kuru, İthalat, Geçiş Etkisi