- Tarih ve Günce
- Issue: 13
- Yunanistan’ın Batı Anadolu’da Kurduğu Muhtariyet İdaresinin Türk Basınındaki Yansımaları...
Yunanistan’ın Batı Anadolu’da Kurduğu Muhtariyet İdaresinin Türk Basınındaki Yansımaları
Authors : Semih ÇINAR
Pages : 119-146
View : 62 | Download : 62
Publication Date : 2023-08-01
Article Type : Research Article
Abstract :1919 yılı Mayıs’ında İzmir’i işgal eden Yunanistan, 1920 ve 1921 yıllarında işgal sahasını genişleterek Anadolu’nun içlerine kadar ilerlemiştir. 1921 yazı sonunda gerçekleşen Sakarya Meydan Muharebesi’nde ağır bir yenilgi alan Yunan ordusu taarruz inisiyatifini kaybetmiş, Sakarya ırmağının batısına çekilerek savunmaya geçmiştir. Sakarya Muharebesi’nden sonra uğradığı yenilgi gerek Yunan idarecilerinde gerekse Batı Anadolu’da ve İstanbul’da yaşayan Rumlar arasında Yunan ordusuna olan güvenin yitirilmesine neden olmuştur. 1919 yılı Mayıs ayından beri Anadolu’da devam eden Yunan işgaline destek veren bölge Rumları, olası bir Yunan yenilgisi sonrasında tekrar Türk hakimiyetine geçecek olan bu topraklarda yaşayamaya devam edemeyeceklerini anlamışlardır. Yunan ordusunun Anadolu’dan çekileceği yönündeki söylentilerin giderek yaygınlaşması üzerine bölge Rumları Yunan işgali altındaki toprakları elde tutulabilmek için birtakım yapılanmalar ve çalışmalar içine girmişlerdir. Metropolit Hristotomos’un etrafında toplanan İzmir’in ileri gelen Rumları, 1921 yılı Ekim ayında Küçük Asya Savunma Örgütü (Mikrasiatiki Amina) adını taşıyan bir örgüt kurmuşlardır. Örgütün başlıca hedefi Anadolu Rumlarının direnişini örgütlemek ve Batı Anadolu’da muhtar bir devlet kurmaya yönelik çalışmalar yürütmek olmuştur. Başlangıçta bu örgüte ve bu fikre sıcak bakmayan Yunanistan, 1922 yılı Mart ayı ortalarına kadar İngiltere’nin Anadolu üzerindeki duruma müdahale edeceği ve Sevr Antlaşması’nı revize ederek Türklere kabul ettireceği düşüncesini taşımıştır. Ancak 22 Mart 1922’de Paris’te yapılan müttefik devletler dışişleri bakanları toplantısında beklediği desteği göremeyen Yunanistan, Anadolu’nun boşaltılması durumu üzerine planlar yapmaya başlamıştır. Anadolu’yu terk ettiği takdirde Batı Anadolu’da İzmir merkezli ve Yunanistan’a bağlı bir özerk devlet bırakmayı planlayan Yunanistan, Küçük Asya Savunma Örgütü ile temasa geçerek örgütü desteklemiştir. Neticede, 30 Temmuz 1922 tarihinde Batı Anadolu’da muhtariyet idaresi ilan edilmiştir. Bu çalışmada, Yunanistan’ın Batı Anadolu’da muhtariyet ilan etmesinin Türk basınındaki yansımaları irdelenecek ve değerlendirilecektir.Keywords : Muhtariyet, İyonya Devleti, Küçük Asya Savunma Örgütü, İzmir