Karar Verme Davranışı Üzerine Fenomenolojik Bir Değerlendirme
Authors : Murat ŞENGÖZ
Pages : 115-132
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2021-12-31
Article Type : Research
Abstract :Rasyonel bir süreç olarak her karar verme modeli, alternatifler arasında seçim yapmak için çok adımlı rasyonel bir süreci tanımlar. Öncelikle, hedefler formüle edilir, karar verme kriterleri belirlenir, alternatifleri oluşturulur, analiz gerçekleştirilir, muhtemel ve alternatif hal tarzları oluşturulur ve böylece karar vericiye onama veya reddetmekten başka bir seçenek sunmayan mükemmel bir karar verme süreci işletilmiş olur. Her karar verme modeli, elbette rasyonel bir süreç olarak, birey ve teşekküllerin faydalarını en üst düzeye çıkaran ve herhangi bir maliyeti en aza indiren seçimler yapacağı varsayımı üzerine bina edilmiştir. Bununla birlikte birey ve ortak bir akıl süreci işletmesi bakımından teşekküllerin çoğu kez rasyonel karar verme davranışını mümkün kılmayan, duygusal arka planlarının ve apriori bilgilerin etkisinde kalarak, karar verme süreci içerisinde rasyonel hareket edemedikleri yönünde görüşler de mevcuttur. Ne var ki bireyler ve teşekküller her zaman faydalarını maksimize edecek kararları vermezler, çünkü rasyonel bir seçimi mümkün kılacak tam ve mükemmel bilgiye sahip olunabilmesi çoğu kez mümkün değildir. Karar verme sürecine etki eden verilerin toplanabileceği ve analiz edilebileceği ölçülebilir kriterler her zaman yeterli bir biçimde mevcut değildir. Her zaman, her alternatifi diğerlerine karşı değerlendirmek için kafi bir bilişsel yeteneğe, zamana ve kaynaklara sahip olunmasını beklemek gerçekçi değildir. Nitekim, karar verme süreci, etik kaygılar veya fedakarlığın değeri gibi ölçülemeyen faktörleri dikkate almaz. Bu bakış açısından hareketle bu çalışmada fenomenolojik hermenötik bilimsel yöntem ışığında ve teorik bir çerçevede, karar verme süreci ve duygusal arka planların karar verme davranışı üzerine etkisi izah edilmeye çalışılmıştır.Keywords : Rasyonel Karar Verme, Eleştirel Yaklaşım, Kalıp Düşünceler, Duygusal Angajmanlar, Hermenötik Fenomenolojik Yöntem