- Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji
- Issue: 40
- Antik Mezopotamya, Mısır ve Yunan’da Mitostan Logosa Arkhe Problemi
Antik Mezopotamya, Mısır ve Yunan’da Mitostan Logosa Arkhe Problemi
Authors : Murat Sultan ÖZKAN
Pages : 1-20
View : 21 | Download : 17
Publication Date : 2023-06-29
Article Type : Research Article
Abstract :Mezopotamya’da varlık hakkında sorgulamalar Sümerlerle başlamıştır. Onlar bu coğrafyada kurulan uygarlıklara örnek teşkil etmiş ve onları derinden etkilemiştir. Sümer mitolojisine göre öncesiz olan tatlı su, tuzlu su ve sis ile özdeşleştirilen kozmik güçlerdir. Bu kozmik unsurların bileşmesi ile tanrılarla sembolleştirilen gök ve yer oluşmuştur. Bunların oluşturduğu bütün de hava ile özdeşleştirilen Enlil tarafından birbirinden ayrılmış ve havanın genişlemesi ile gök cisimleri oluşmuştur. Samiler de bu anlayışı ana hatlarıyla devam ettirmişlerdir. Babil Yaratılış Destanı’nda ise kozmik sürecin başlangıcı tanrılar arasındaki kuşak çatışmasına dayandırılmış ve ilk kozmik güçlerden olan Tiamat’ın kurban edilmesi ile açıklanmıştır. Başat Tanrı Marduk, Tiamat’ı parçalayarak onun kalıntılarından evreni, Kingsu’nun kalıntılarından da insanı yaratmıştır. Mezopotamya mitolojik geleneğine göre öncesiz olan ilk kozmik unsurlardan tanrılar türemiş ve sonra da onlar bu kozmik kalıntılardan evreni ve insanı yaratmışlardır. Mısır mitolojisine göre de öncesiz olan okyanustur. Öncesiz okyanusta var olan başat tanrılar, evreni ve insanları doğal salgılarıyla yaratmıştır. Bir çok mitolojik anlatıya göre de başat tanrı düşündüklerini ya da kalbi tasavvurlarını dile getirerek yaratma edimini gerçekleştirmiştir. Mezopotamya mitolojisinde olduğu gibi Mısır mitolojisinde de sembolik bir dille tanrılarla doğal varlıklar özdeşleştirilmiştir. Yunan mitolojik yaklaşımları din kurucu olarak kabul edilen Homeros ve Hesiodos’un eserlerinde ana hatlarıyla toplanmıştır. Homeros, öncesiz olanın tanrısal nitelikli okyanusun her şeyin kaynağı olduğunu belirtmiştir. Hesiodos’a göre ise başlangıçta kaos (boşluk) oluşmuş, akabinde de bu kaostan sırasıyla evren, tanrılar ve insan türemiştir. Bu anlatılan varlık anlayışları önemli oranda felsefi içeriği de barındırmaktadır. Mitolojilerdeki varlık anlayışlarıyla filozoflarınkiler arasında koşutluk bulunmaktadır.Keywords : Mitoloji, akıl, felsefe, teoloji, varlık, krallık