MİZAH, SOSYOLOJİ VE TOPLUMSAL GÜNDEM
Authors : Ahmet Özpinar
Pages : 2-23
View : 13 | Download : 6
Publication Date : 2022-06-30
Article Type : Research
Abstract :Mizah, toplumsal hayatın önemli bir ögesi olarak kabul edilebilir. Çünkü mizah genel itibarıyla toplumsal hayattan beslenir. Mizahın ifade olanağı bulduğu bir mecra olan mizah dergileri de beslendikleri topluma kendi pencerelerinden bakarak olayları değerlendirir ve karikatürize ederler. Toplumsal olay ve olgular bir şekilde bu dergilerde kendine yer bulur. Bu bakımdan mizah dergileri toplumda cereyan eden olayların yansıdığı bir ayna durumundadırlar. Bu süreç tersinden işletildiğinde, yani topluma bakmadan sadece dergilere bakıldığında ne gibi sonuçların çıkacağı merak konusudur. Toplumsal gündemin mizah dergilerine ne ölçüde yansıdığından ziyade, mizah dergilerinin kendisi bir veri olarak kabul edildiğinde hangi sonuçlara ulaşılabileceği incelenmeye değer bir olgudur. Mizah, Sosyoloji ve Toplumsal Gündem başlıklı bu araştırma, Penguen ve Cafcaf dergilerinin kapak sayfalarını ele alarak 2009-2011 yılları arasında bu dergilerdeki toplumsal gündemin ne olduğunu tespit etmeye çalışmaktadır. Bunun için öncelikle mizahın sosyolojik boyutu ele alınmıştır. Bireysel bir eylem gibi görülen mizahın hangi sebeplerle sosyolojinin bir konusu olabileceği izah edilerek çalışmanın kuramsal çerçevesi çizilmiştir. Araştırmanın kuramsal çerçevesini iletişim bilimleri alanında kullanılan gündem belirleme kuramı oluşturmaktadır. Tepkisiz bir araştırma olarak tasarlanan bu çalışmada veriler, 2009-2011 yılları arasında yayınlanan Penguen ve Cafcaf dergi kapaklarının içerikleri betimsel ve sistematik analizlere tabi tutularak elde edilmiştir. Dergi kapakları, işlediği konulara göre kategorilere ayrılmıştır. Oluşturulan temalar neticesinde dergilerin hangi konulara ne kadar önem verdikleri frekans analizi yapılarak tespit edilmiştir. Böylece toplumsal eylemlere ilişkin hazırlanan kapaklarda dergilerin birbirlerinden ayrıştıkları ve birbirleri ile benzeştikleri noktalar ortaya konulabilmiştir. Elde edilen verilerden hareketle her iki derginin de genel olarak yazar/çizer kadrolarının ideolojilerini yansıttıkları belirlenmiştir. Dergilerin toplumsal hayattaki sorunları işaret ettikleri görülmekle birlikte ülke içi siyasi gündeme aşırı derecede bağlı oldukları, dünya genelindeki toplumsal ve çevresel sorunlara kapaklarında yeterince yer vermedikleri anlaşılmıştır. Dergilerin toplumsal gündemden kopuk olmadıkları ve aynı zamanda kendi gündemlerini oluşturdukları sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum sadece dergi kapakları üzerinden bile toplumsal gündemin takip edilebileceğini göstermektedir. Bu bağlamda mizah dergilerinden toplumsal hayatla ilgili veriler elde edilebileceği, dolayısıyla mizah dergilerinin sosyolojik bir araştırmada veri sağlayıcı materyal olarak kullanılabilmesinin mümkün olduğu görülmüştür.Keywords : Sosyoloji, Toplumsal Gündem, Penguen, Cafcaf