- SineFilozofi
- Special Issue: (1) Mayıs 2019 Special Issue
- Schopenhauer ve Nietzsche Nihilizmi Sarkacında Dövüş Kulübü Filminin Çözümlemesi
Schopenhauer ve Nietzsche Nihilizmi Sarkacında Dövüş Kulübü Filminin Çözümlemesi
Authors : Cenk Ateş, Meral Serarslan
Pages : 553-570
Doi:10.31122/sinefilozofi.515297
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2019-05-10
Article Type : Research
Abstract :Düşünce tarihinde insanlar arasındaki yapı farkını gözetmeksizin tekil eylemlere indirgenen insan özgürlüğü problemi, Schopenhauer ve Nietzsche’yle birlikte insandan, bütünlüklü olarak kişiye evrilmiştir. İki düşünür arasındaki bu fikir birliği, özgürlüğe ulaşmada izlenecek yol bakımından farklılaşır. Görünenin ardındaki gerçekliği kavrayarak, istemeyi reddeden Schopenhauer’ın özgür ideal insanı, kaçınılmaz olarak nihilizme ulaşır. Nietzsche içinse ideal insan hakim değerleri yoksayarak, yolunu mutlaka nihilizmden geçiren ancak bu noktayı aşarak yeni değerler yaratabilen insandır. Söz konusu görüş ayrılığı Nietzsche’de, yaşamı değerden düşüren pasif nihilizmle; yaşamı değil; yaşamın hakim moral anlayışıyla yorumlanmasını reddeden aktif nihilizm ekseninde şekillenir. Nihilizme yönelik bu yönlü bir sınıflandırma, istemeyi susturmak anlamında Schopenhuerci nihilizmle, istemeyi susturan değerleri yıkmakla özdeşleşen, Nietzscheci aktif nihilizmi iki zıt kutba yerleştirir. Schopenhauer’da nihai nokta olarak değerlendirilen ‘hayır’ ile, Nietzsche’de büyük bir ‘evet’in ön koşulu olarak ifade edilen ‘hayır’,farklı amaçlara hizmet etseler de her iki filozof tarafından olumlanır. Nihilizm temelli bu görüş ayrılığını, yönetmenliğini David Fincher’in üstlendiği 1999 yapımı Dövüş Kulübü filminde görmek mümkündür. Farklı okumalara açık olan film, başkarakter Jack’in, üstbenin emirleri doğrultusunda yaşadığı dünyaya ilişkin usanmışlığına anlam arayışını konu edinir. Keskin bir kapitalizm eleştirisi sunan film, hakim değerlerin yarattığı özgürlük yanılsamasını kırarak, kişinin kendi olma serüvenini toplumsal değerlerin eylemsel düzeyde reddedilmesiyle ele alır. Özgürlüğü, kişisel isteme ve eylemle açıklama çabasındaki Dövüş Kulübü, son sahnesinde Jack’ın, özgürlüğünü simgeleyen Tyler’ı öldürmesiyle, büyük bir paradoks yaratır. Bu bağlamda çalışma, Dövüş Kulübü filmini Schopenhauer ve Nietzsche’nin nihilizme yükledikleri farklı anlamlandırmalar çerçevesinde analiz etmeyi amaçlamaktadır. https://orcid.org/0000-0002-0209-4026Keywords : İsteme, Nihilizm, Özgürlük, Dövüş Kulubü