Tragedyanın Özündeki Dionysosçu Bilgelik Ve Sinemadaki İzleri
Authors : Çağdaş Emrah Çağlıyan
Pages : 35-55
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2017-06-23
Article Type : Research
Abstract :Trajik düşüncenin köklerini bulduğumuz Antik Tragedyada, yeryüzü yaşamının ıstırap ve acıyla dolu olduğu, bununla birlikte bu dünyada meydana gelen olayların, aslında Olympos tanrılarının istenci uyarınca gerçekleştiği kabul edilir. Bu kabul, en ağır ve korkutucu çehresiyle görünür olduğunda dahi, yaşamın ardında tanrısal bir istenç bulmayı, böylece bu yaşama katlanmayı sağlar. Antik Tragedya kahramanları, bu sayede en korkunç acılarla sınandığı durumda bile, hiçbir pişmanlık bildirmez ve eylemlerinin tüm sorumluluğunu alırlar. Çünkü bu eylemler nedeniyle çektikleri bitimsiz acılar, aslında kişiliklerindeki sonsuz yanın bir gereğidir; burada tanrısallığın mührü vardır. Bu noktada, olgusallık ve sonsuzluk alanları arasındaki çatışmanın açık ifadesini Nietzsche’nin Apollon ve Dionysos ayrımında buluruz. Apollon, biçim ve ölçülülüğü salık veren tanrıyken, Dionysos, insanı kıstırılmaya çalışıldığı sınırlardan kurtarır ve doğasıyla bütünleştirir. Trajik kavrayışa ulaşmamızın anahtarı, Dionysosçu alanla bağımızı güçlendirmektir. Dionysos, bizi görünüşlerin yanılsamasından kurtarır ve yaşamdaki muhtemel kayıplarımızdan kaynaklanacak kaygı ve acıları azaltır, edilgin bir varoluşu engeller. Dolayısıyla bu gerilimde Dionysos’un üstün gelmesi, aynı zamanda yaşamın en dehşetengiz yüzüyle dahi haklı çıkarılmasını getirir, trajik olanın özünü veren de budur. Trajik kavrayışın dayanakları, olumlamada bulunduğuna göre, bu kavrayışa diğer anlatı türlerinde de rastlayabiliriz. Çalışmamızda günümüz anlatılarının en kitlesel ve etkili olanlarından sinemada trajik düşüncenin izini süreceğiz. Çünkü çağımızda trajik kavrayışa ulaşabilme olanağımızı farketmek, kendi varoluşumuzu haklı çıkarmamıza da katkıda bulunur. Bu bağlamda, Dionysos’un çeşitli görüntülerini sunan Barton Fink (Ethan ve Joel Coen, 1991), The Wicker Man (Lanetli Ada, Robin Hardy, 1973) ve Badlands (Kanlı Toprak, Terrence Malick, 1973) filmleri bize rehberlik etmek için oldukça uygun örneklerdir. Çalışmamızda, Antik Tragedyadan itibaren süreklilik taşıyan trajik kavrayış, bu örnekler aracılığıyla irdelenecektir.Keywords : Trajik, Antik Tragedya, Apollon-Dionysos gerilimi, Nietzsche, sinema