- Seleucia
- Issue: 9
- Erken Hıristiyan Sanatında Ekmek ve Balıkların Çoğaltılması Mucizesinin İkonografisi III - VI. yüzyı...
Erken Hıristiyan Sanatında Ekmek ve Balıkların Çoğaltılması Mucizesinin İkonografisi III - VI. yüzyıl
Authors : Şebnem Ersin
Pages : 383-418
View : 4 | Download : 1
Publication Date : 2019-01-01
Article Type : Research
Abstract :‘Doğa Mucizeleri’ ya da ‘Lütuf Mucizeleri’ adıyla değerlendirilen mucize anlatılarında ekmek, balık, şarap gibi yiyecek ve içecekler doğa yasalarına uymayan biçimde dönüştürülür ya da çoğaltılırlar. İsa’nın ekmek ve balıkları çoğaltarak beş bin ve dört bin kişiyi doyurması bu mucize anlatılarındandır. Mucizenin öğeleri olan ekmek, balık ve artan yiyeceklerin konduğu sepetler; Erken Hıristiyan ikonografisinde katakomplardan litürjik veya gündelik nesnelere, farklı bağlamlarda sıkça karşımıza çıkar. Erken yorumcular mucizenin öğelerinin temsilini, temel Hıristiyan âyini olan Eukharistia’ya yapılan gönderme ya da diğer deyişle Eukharistik tema içinde açıklama yoluna gitmiştir. Mucizenin metinsel yorumunda ise, İsa’nın tanrısallığının ele alındığı Hıristolojik tema da oldukça etkilidir. Diğer yandan, katakomp ve lahitlerde mucizenin öğelerinin yer aldığı şölen sahnelerinde kimliği net olarak tanınabilen İsa figürünün olmayışı, Eukharistik tema ve mucize göndermesinin sorgulanmasına neden olmuştur. Bu bakımdan, gömü sanatında i ritüel yemek sahneleri ‘muğlak’ bir anlam taşırken; ii imgeişaretler makalede ‘dolaylı’ olarak nitelendirilecektir. Aynı zamanda, anlatıda mucizevi olayın nasıl ve nerede gerçekleştiğine dair karanlıkta kalan bazı noktalar vardır. Mucizevi olay, bolluğun ifâde edildiği sonucundan kavranır. İsa’nın yer aldığı doğrudan temsillerde mucizevi olayın belirsizlikleri 3. ve 6. yüzyıllar arasında değişen yöntemlerle beraber mecrâlara aktarılmış görünür. Bu makalede İsa’nın yöntemleri: öğeleri i asâyla kutsama; ii dokunarak kutsama iii asâyla ve dokunarak kutsama; iv belli bir mesâfeden el hareketiyle kutsama ve konukseverliğin öne çıktığı v sofra hizmeti olarak ele alınacaktır. Bahsedilen yöntemler bazen birleştirilmiştir.Mucizenin öğelerinin temsili de farklılıklar gösterebilmektedir; öğeler tekrarlanabilmekte ya da çıkartılabilmektedir.Keywords : Erken Hıristiyan, Mucize, Ekmek, Balık.