Erken Hıristiyan Literatüründe Yahudiler ve Anti-Semitizm
Authors : Ulaş Töre Sivrioğlu
Pages : 225-279
View : 13 | Download : 5
Publication Date : 2017-01-01
Article Type : Research
Abstract :Yahudilikten doğan bir din olmasına rağmen, erken asırları boyunca Hıristiyanlığın, Yahudiler ve Yahudilikle olan ilişkisi hayli gerilimli olmuştur. Yahudi seçkinlerinin İsa’nın Mesihlik iddiasını kabul etmemeleriyle başlayan bu süreç, Yahudilerin veya onların seçkinlerinin İsa’nın çarmıha gerilmesinde rol oynadıkları ithamları nedeniyle gerçek bir antagonizmaya dönüşmüştür. Benzer çatışmaların Hıristiyanlığın ilk tebliğ yıllarında havariler ile Yahudi toplulukları arasında yaşanan gerilimler sonucunda tekrarlanması, Hıristiyanlar ile Yahudiler arasındaki bağların kopmasına ve Erken Hıristiyan yazınında "anti-Yahudi” bir söylem oluşmasına neden olmuştur. Her ne kadar bazı Hıristiyanlık tarihi uzmanları, Erken Hıristiyanlığın Yahudilerle değil, Yahudi diniyle bir mücadele içinde olduğunu ve bu nedenle Erken Hıristiyan yazarların "anti-semitist” olarak kabul edilemeyeceklerini ileri sürmekteyseler de, Erken Hıristiyan metinlerine topluca bakıldığında, bir din olarak Yahudiliği eleştirmenin ötesine geçen yorumlarla da karşılaşabildiği görülmektedir. Özellikle Hıristiyanlığın, Yahudi kökenli olmayan halklar gentiles arasında yayılmasıyla Pagan gelenekte de hâlihazırda var olan Yahudi karşıtı bazı önyargıların Hıristiyan yazınına da sızdığı düşünülmektedir. Dönemlere veya bireylere göre farklılık taşımakla birlikte Erken Hıristiyan yazınındaki Yahudi karşıtı söylemler, sonraki asırların Hıristiyan bilincinde, Yahudiler ve Yahudi geleneklerini terk etmeyen Hıristiyanlar Judaizer aleyhine bir tavır oluşmasına sebebiyet vermiştir. Başlangıçta görece mutedil olan ve sadece söylem düzeyinde kalan anti-semitist tavrın, Roma İmparatorluğunun Hıristiyanlaşmasıyla birlikte dilinin giderek sertleştiği ve fikirsel bir reddiyeden eylemsel bir aşamaya dönüştüğü görülmektedir. Bu çalışmada, Erken Hıristiyan yazarların "anti-semitist” bir dil geliştirirken izledikleri yol mercek altına alınmış ve bu gelişimin sonraki Hıristiyan ve Yahudi nesillere olan etkileri üzerinde durulmuştur. Erken Hıristiyan yazınında Yahudi algısının bir bütün olarak anlaşılması için de başta kanonik İnciller ve apostolik metinler olmak üzere, Kilise Babalarının reddiyelerinden apokrif eserlere kadar 6.asır öncesinde kaleme alınmış belli başlı Hıristiyan metinleri gözden geçirilmiştir. Böylece özellikle Ortaçağ Avrupa’sında daha güçlü biçimde karşımıza çıkacak olan Yahudi aleyhtarlığının kökenlerine bir ışık tutulmak istenmiştir.Keywords : Yahudilik, Yahudiler, Erken Hıristiyanlık, AntiSemitizm, Anti-Yahudilik.