- Şarkiyat
- Vol: 12 Issue: 4
- 15. YÜZYILIN TANINAN SÖZLÜK YAZARLARINDAN LÜTFULLAH HALÎMÎ VE LÜGAT-İ HALÎMÎ ADLI ESERİ
15. YÜZYILIN TANINAN SÖZLÜK YAZARLARINDAN LÜTFULLAH HALÎMÎ VE LÜGAT-İ HALÎMÎ ADLI ESERİ
Authors : Adem Uzun
Pages : 1386-1407
Doi:10.26791/sarkiat.745150
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2020-12-31
Article Type : Research
Abstract :Lütfullah Halîmî, 15. yüzyılda yaşamış, Farsça ve Arapça konusunda derin bilgi birikimi olan ve daha çok lexicography/sözlükçülük alanında kalemi kuvvetli Osmanlı dönemi yazar, şair ve bilim adamlarından biridir. Fatih Sultan Mehmed (1451-1481) döneminde Sivas’ta kadılık görevinde de bulunan Halîmî, görevinden ziyade eserleriyle özellikle de Bahrü’l-garâyib ile bu kitabın açıklaması olan Lügat-i Halîmî adlı eseriyle tanınmıştır. Bu çalışmada, hayatı hakkında fazla bilgi bulunmayan Halîmî’nin kaynaklardan hareketle kısa da olsa biyografısi verilmiş ve mevcut bilgiler bir araya getirilerek yaşam öyküsü yazılmaya çalışılmıştır. Halîmî’nin otuz kadar çalışmasının olduğu söylense de bu sayı günümüzde 12’yi geçmemiştir. Eser bilgileri temin edilen nüshalardan elde edilerek verilmiş ve değerlendirmeler buna göre yapılmıştır. Ayrıca eserler üzerinde yapılan çalışmalar da derlenmiş ve daha çok Lügat-i Halîmî adıyla meşhur olan Farsça-Türkçe sözlüğü hakkında geniş malumat verilmiştir. Lügat-i Halîmî, 15. yüzyılda alfabetik olarak yazılmış, madde sayısı bakımından oldukça fazla ve içerdiği mana ve kavram bakımından da epey zengin ve kapsamlı bir sözlüktür. Şevahit beyitli olan sözlük hem beyitlerin çokluğu ve şairlerinin adlarının verilmesi, hem birçok kaynak eser ile yazar adlarının zikredilmesi hem de daha sonra yazılan sözlüklere örnek teşkil etmesi taşıdığı değeri göstermektedir.Keywords : Lütfullah Halîmî, Halîmî, Lügat-i Halîmî, Farsça-Türkçe Sözlük, Sözlük