- Şarkiyat
- Vol: 10 Issue: 3
- AKIF-İ VANÎ VE ‘AŞIK OSMAN SİPKÎ VE A. JABA KOLEKSİYONUNDAKİ TÜRKÇE MEM Û ZÎNLERİ
AKIF-İ VANÎ VE ‘AŞIK OSMAN SİPKÎ VE A. JABA KOLEKSİYONUNDAKİ TÜRKÇE MEM Û ZÎNLERİ
Authors : Abdurrahman Adak
Pages : 1154-1181
Doi:10.26791/sarkiat.449874
View : 11 | Download : 4
Publication Date : 2018-08-31
Article Type : Research
Abstract :A. Jaba koleksiyonunda Ehmedê Xani’nin kaleme alıdğı Mem û Zin esas alınarak yazılan farklı yazarlara ait iki tane Türkçe Mem û Zîn nüshası bulunmaktadır. Bunlar Akif-i Vani (Kurd 39) ve Aşık Osman Sipki (Kurd 38)’nin eserleridir. Her iki müellif yaşamlarını XIX. yüzyılda geçirmiştir. Birincisi Sipkan aşiretine mensup olup Erzurum’a yakın bir köydendir. İkincisi ise Vanlı olup dönemin önemli bir bürakratıdır. Akif-i Vani eserini 1856 yılında yazmış ancak tamamlayamamıştır. Jaba nüshası eserin bilinen tek nüshasıdır. Aşıq Sipki ise eserini 1273 (1856-1857) yılında kaleme almıştır. Sipki’nin eserinin iki nüshası bilinmektedir: Tahran nüshası ve Jaba nüshası. Tahran nüshasında istinsah tarihi ile eserin telif tarihi uyuştuğu için büyük ihtimalle bu nüsha müellif nüshasıdır. Jaba nüshası 1283 tarihinde müellif nüshasından istinsah edilmiştir. Jaba koleksiyonunda yer alan her iki nüshada müellifleri Erzurum’a geldiklerinde Jaba’nın isteği üzerine Erzurum’da istinsah edilmişlerdir. Ancak istinsah işleminin aceleye geldiği anlaşılmaktadır. Zira nüshalarda kitap sanatları ve tekniklerine fazla riayet edilmemiştir. Nüshaların bir diğer özelliği de "Mem û Zîn” ismi yerine "Riyaz-ı Aşk” (yanlış okuma ile Reyahîn-i Aşk) ismiyle isimlendirilmiş olmalarıdır. Her ne olursa olsun bu nüshaların Jaba Koleksiyonu yoluyla günümüze ulaşmış olmaları çok önemlidir.Keywords : A. Jaba koleksiyonu, Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, Aşık Osman Sipki, Akif-i Vani