NÂBÎ MUAKKİBİ DİYARBAKIRLI ŞÂİRLER
Authors : Ekrem Bektaş
Pages : 733-761
Doi:10.26791/sarkiat.369405
View : 9 | Download : 5
Publication Date : 2018-05-30
Article Type : Research
Abstract :XVII. yüzyılın ikinci yarısıyla XVIII. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşayan Urfalı Yusuf Nâbî (ö. 1712), hikemî tarz şiirde açtığı çığırla ünü bütün bir Osmanlı coğrafyasına yayılmış ve Nâbî mektebinin kurucusu olarak da edebiyat tarihindeki gerçek yerini bulmuştur. 15-17 Kasım 2012 tarihleri arasında Diyarbakır Valiliği tarafından düzenlenen Alî Emîrî Hatırasına Uluslararası VIII. Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu ”nda "Diyarbakır Şiir Meclislerinde Urfalı Nâbî” başlıklı bir tebliğ sunmuştuk. Söz konusu tebliğde nazara vermek istediğimiz hususlar özetle şunlar idi: Ali Emirî tarafından kaleme alınan Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid adlı eserdeki bilgi kırıntılarından hareketle Nâbî’nin İstanbul’a gitmeden önceki dönemde Diyarbakır’da öğrenim gördüğü, Halep’te bulunduğu yıllar da dâhil olmak üzere defalarca Diyarbakır’ı ziyaret ettiği, oradaki şiir meclislerine katıldığı, onun anısına düzenlenen müzikli sohbet toplantılarına iştirak ettiği ve zamanın Diyarbakırlı birçok şairi ile tanışıp dost olduğuydu. Bu bildiri de daha önce sunduğum tebliğin bir nevi tamamlayıcısı durumundadır. Klasik Türk şiirinde hikemî şiir tarzının güçlü temsilcisi Urfalı Nâbî’nin Diyarbakırlı divan şairlerinden etkilenip etkilenmediği; etkilenmişse kimlerden etkilendiği ve hangi Diyarbakırlı şairin Nâbî’den etkilendiği; bir başka değişle Nâbî takipçisi Âmidli divan şairleri ve onların nazireleri üzerinde durulacaktır. Böylece Nâbî’nin Diyarbakır’a yaptığı ziyaretler ve Diyarbakırlı şairlerle olan etkileşimi bir kez daha teyit edilmiş olacaktır. Bu etkileşimin izlerini takip edebilmek için Nâbî’nin her bir şairle olan münasebeti ayrı başlık altında incelenmiş ve yazdıkları nazireler değerlendirilmiştir. Bu konuda birinci elden başvuru kaynağımız Ali Emirî’nin Tezkire-i Şu’arâ-yı Âmid adlı eseridir. Ali Emirî Diyarbakırlı şairleri anlatırken kimlerden etkilendiklerini delillendirmek için zemin ve nazire gazelleri tespit etmiş bu gazellerden rastgele bir beyit almıştır. Emirî’nin tespit ettiği bu nazirelerin sayısı zemin gazelle birlikte bazen yirmiye kadar çıkmaktadır. Ortaya konulan bu nazire gazellerin şairlerine ait divanı varsa ve yayımlanmışsa tarafımızdan da kontrol edilmiştir.Keywords : Nâbî, Diyarbakırlı Şairler, Nâbî Takipçileri