- Public and Private International Law Bulletin
- Vol: 43 Issue: 1
- Uluslararası Hukukta Ekonomik Yaptırımların Hukuka Uygunluğu ve Etkinliği Sorunu
Uluslararası Hukukta Ekonomik Yaptırımların Hukuka Uygunluğu ve Etkinliği Sorunu
Authors : Ali Cenk KESKİN
Pages : 139-176
Doi:10.26650/ppil.2023.43.1.1179962
View : 135 | Download : 124
Publication Date : 2023-07-19
Article Type : Research Article
Abstract :Bilindiği üzere uluslararası toplum yatay olarak organize olmuştur. Eşitler arasında düzenlenen ilişkilerde hiyerarşik bakımdan üstün bir kurum olmaması, kuralların ortak menfaatler doğrultusunda şekilleniyor olması bu hukuk düzenini klasik ulusal hukuk düzenlerinden ayırmaktadır. Bu durumun bir sonucu olarak uluslararası düzende karşılıklı menfaatlerin paralelliği oranında kurallara riayet etkin olarak sağlanmaktadır. Özellikle küreselleşmenin getirisi olarak karşılıklı bağımlılıkların artmasıyla iş birlikteliklerinde de bir yoğunlaşma gözlenmektedir. Milletlerarası hukuk kuralların ihlali ise söz konusu devletin sorumluluğunu doğurmaktadır. Uyarılara rağmen ihlale devam eden, aykırı tutumunda ısrar eden devleti uluslararası hukuka uymaya zorlayan ferdi ya da kolektif yollar bulunmaktadır. Erga omnes yükümlükler temel alınarak uygulanan ekonomik yaptırımlar ve karşı önlemler, hukuka aykırı fiilden doğrudan zarar görmeyen üçüncü taraf devletlere, zarar gören devletle aynı hakları henüz tanımamaktadır. Ancak Ukrayna-Rusya savaşında yaşanan gelişmeler uluslararası hukuka özellikle ekonomik yaptırımlar bakımından yeni bir perspektif getirmektedir. Farklı yaptırımlar arasında gittikçe daha fazla rağbet gören ekonomik yaptırımlar kendi içinde zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Bu çeşitlilik içinde bazı yaptırımlar zannedildiği kadar etkin olmadıkları gibi hukuki destekten de yoksundur. Geçmişi çok eskilere dayanan bazı ekonomik yaptırımların ise etkileri bakımından kuvvet kullanılmasından daha da vahim sonuçlar doğurduğu, doğrudan sorumluları değil suçsuz geniş halk kitlelerini etkilediği tespit edilmektedir. Dolaylı yoldan sonuç hedeflemektense, doğrudan hukuka aykırı davranışın faillerine yönelik etkin ekonomik yaptırımlar ve bunların hukuki rejimi günümüz gelişmeleriyle yeniden şekillenmektedir.Keywords : Uluslararası Hukuk, Ekonomik Yaptırımlar, Uluslararası Sorumluluk, Kolektif Yaptırımlar, Karşı Tedbir, Uluslararası Barış ve Güvenlik, İnsancıl Hukuk, İnsan Hakları, Dünya Ticaret Örgütü