Septimius Severus, Iulia Domna ve Perinthos
Authors : Mustafa H. Sayar
Pages : 754-760
View : 5 | Download : 4
Publication Date : 2016-08-31
Article Type : Research
Abstract :Anısına bu eserin hazırlanmış olduğu Prof. Dr. Sencer Şahin doktora tezi olarak çalışmaya başladığım Tekirdağ ili, Marmara Ereğlisi araştırmalarıma bizzat katılmış ve destek vermiştir. Marmara Ereğlisi araştırmalarıma ve daha sonraki mesleki çalışmalarıma hem bir bilim insanı hem de bir meslektaş olarak önemli katkılar veren Sencer Şahin’i saygı, minnet ve rahmetle anıyor ve bu makaleyi onun aziz anısına saygı ve hürmetle ithaf ediyorum. Makalede Perintos-Herakleia kentinden ele geçen ve İmparator Septimius Severus ve eşi Iulia Domna’nın onurlandırılmalarını konu edinen biri yeni olmak üzere üç yazıt incelenmektedir. Yazıtlardan ilki akropolis’in batı ucunda katedral olarak tanımlanan yapının duvarına inşa edilmiş ve 19. yy.da sırasıyla P. Le Bas – W. H. Waddington, A. Dumont ve E. Kalinka tarafından yayınlanmış mermer bir heykel kaidesi üzerindedir. Her ne kadar katedral 1913 yılında çökmüş ve söz konusu kaide enkaz altında kalmış olsa da yazıt içeriğinin şu şekilde olduğunu biliyoruz: "Uğurlu olsun! Imparator Caesar Lucius Septimius Severus Pius Pertinax Augustus Arabicus, Adiabenicus, Parthicus Maximus’u imparator tapınağı bakımını yapma hakkına sahip Perinthos’luların şehir ve halk meclisleri (onurlandırdı)”. Septimius Severus, M.S. 9 Nisan 193 yılında Pannonia Superior eyaletinin başkenti Carnuntum’da, jejyon askerleri tarafından imparator ilan edilmiş ve M.S. 194 yılı ortalarına kadar süren iç savaşın ardından kazanılan zaferle birlikte sırasıyla Arabicus ve Adiabenicus (M.S. 195), Partichus maximus (M.S. 198) unvanlarını almıştır. Perinthos ilk neokoros (= imparatorluk tapınağı bulundurma hakkı) unvanını M.S. 196 yılında ikincisini ise Septimius Severus’un İssos’ta Pescennius Niger’i yenmesinin ardından Perinthos’a ziyareti sırasında almıştır. Bu verilerden hareketle söz konusu yazıt, belki de Septimius Severus’un M.S. 202 yılında Suriye’den Roma’ya gidişi sırasında kent uğraması nedeniyle yapılan bir onurlandırma olmalıdır. İkinci yazıt, imparatorun eşi Iulia Domna’nın onurlandırılmasına ilişkin bir yazıt fragmanıdır. Septimius Severus imparatorluğun doğu ve kuzey sınırlarındaki sorunlar nedeniyle sık sık askeri seferlere çıkmak zorunda kalmıştır. Söz konusu bu fragmanda, belki de Iulia Domna’nın eşine eşlik ettiği sırada Perinthos’a gelişlerinden birinde M.S. 193 ile 217 arasındaki bir dönemde dikilmiş olmalıdır. Üçüncü ve son belge de Marmara Ereğlisi ilçe merkezinde bulunmuş olup antik devirde inşa edilmiş surda devşirme malzeme olarak kullanıldığı anlaşılan mermer bir heykel kaidesi üzerindeki yazıttır. Söz konusu yazıt yine Iulia Domna’nın onurlandırılmasına ilişkin olup bir önceki yazıt gibi M.S. 193 ile 217 yılları arasında tarihlendirilebilir. Yazıt çevirisi ise şu şekildedir: "Perinthos’luların şehir ve halk meclisleri Iulia Domna Augusta’yı (onurlandırdı)”. Tüm bu yazıtlar Septimius Severus’un, Pescennius Niger ile giriştiği iktidar çekişmeleri sonucu çıkan iç savaş sırasında stratejik konumu nedeniyle çok önemli bir rol oynayan Perinthos’a özel bir önem verdiğini ve bahşettiği ayrıcalıkların Perinthos halkı tarafından karşılıksız bırakılmadığını göstermektedir.Keywords : Perinthos-Herakleia, Septimius Severus, Iulia Domna, imtiyazlar, onur dekretleri