Zaman Algısı ve Psikiyatrik Bozukluklar
Authors : Nil Banu BAHADIRLI, Can Tutuğ, Hatice Ceviz, Okan ÇALIYURT
Pages : 355-377
Doi:10.5455/cap.20130524
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2013-09-01
Article Type : Other
Abstract :Zamanı algılama becerisi, günlük yaşamımızın her alanında kullandığımız, davranışlarımızın oluşmasında ve sürmesinde bize rehberlik eden, evrimsel açıdan bakılacak olursa hayatta kalmamızı sağlayan yeteneklerden birisidir. Zaman algısını anlamamızda, içsel saat modelleri yardımcı olmaktadır. Zaman algısının kişiler ve belirli durumlar arasında değişkenlik gösterdiği bilinmektedir. Bu değişkenlik dikkat ile ilgili süreçler, içsel saatin hızı ve bellek birimi ile ilgili mekanizmalarla açıklanmaktadır. Zaman algısının ön planda dopamin ve asetilkolin aktivitesi ile ilişkili olduğu öne sürülmüştür. Kokain ve amfetamin gibi dopamin agonisti olan psikoaktif maddelerin içsel saat hızını arttırarak zaman algısında değişime sebep olduğu gösterilmiş olup, diğer taraftan bazı antipsikotikler içsel saat hızını yavaşlatarak zaman algısında tersi yönde bir değişime sebep olmaktadırlar. Benzer şekilde bazı psikiyatrik bozukluklarda zaman algısı etkilenmektedir. Zaman algısındaki sapma ile psikiyatrik bozuklar arasında etiyopatolojik bir ilişki bulunabileceği öne sürülmüştür. Bu yazıda; şizofreni, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, depresyon, anksiyete bozuklukları ve kişilik bozukluklarında görülen zaman algısı değişiklikleri gözden geçirilmiştir.Keywords : Zaman algısı, psikiyatrik bozukluklar, depresyon